پایگاه معاونت پژوهش حوزه های علمیه خواهران سراسر کشور

بر انديشمندان اسلامي پوشيده نيست كه استنباط احكام شرعي براي فقهاء مشروط به تحصيل علوم مختلف مانند؛ صرف، نحو، تفسير، حديث، رجال و اصول و ... است پس يادگيري اين علوم براي يك فقيه از اهميت بالايي برخوردار است. گرچه اين علوم نام برده شده هر كدام در جايگاه خود اهميت زيادي دارند ولي از ميان اين علوم، علم اصول براي فقهاء از اهميت و ضرورت بيشتري برخوردار است و مي‌توان گفت رابطه‌ي علم اصول با علم فقه مانند رابطه‌ي منطق و فلسفه است، همان‌طوري كه با فقدان علم منطق پي‌بردن به فلسفه ممكن نيست، با فقدان علم اصول هم دستيابي به استنباط حكم شرعي ميسر نيست. بنابراين علماي اسلامي به علم اصول توجه دارند به‌گونه‌اي كه عالمان علم اصول سال‌هاي متمادي براي بررسي موضوعات مختلف در اين علم وقت خود را مصروف اين كار كرده‌اند. در اصول فقه مباحث زيادي در تجري مطرح و محل بحث و اختلاف است .در وهله اول اينكه ايا تجري يك مسئله ي اصولي است يا فقهي و يا كلامي ؟ در بحث بعدي اينكه ايا تجري عنوانيست كه معناي قصد بر انجام گناه و تصميم بر مخالفت با مولا است يا عنواني كه منطبق بر فعل خارجي است؟ به بيان ديگر اينكه قبحي كه در تجري وجود دارد فعلي است يا فاعلي؟ نظريات علماي اصول در اين مسئله بسيار متفاوت منشاء اين تفاوت نظر در عقيده به قبح فعلي و فاعلي . در اين پژوهش سعي كرده ايم نظر سه بزرگوار (شيخ انصاري (ره) ،آخوند خراساني (ره) ،شهيد صدر (ره) ) از علماي اصول را بررسي و تحليل كنيم