پایگاه معاونت پژوهش حوزه های علمیه خواهران سراسر کشور

چكيده عليرغم معرفي شبيه سازي به عنوان پديده اي نو بايد گفت شبيه سازي از آغاز حيات در سياره زمين همواره رخ داده و نقش حياتي در تكثير موجودات بويژه در كشاورزي ايفا نموده است، اما با اين حال كشف پديده شبيه سازي انسان از جمله علوم تجربي جوان و يكي از چالش هاي قرن حاضر است كه ذهن بسياري از انديشمندان ديني و اخلاقي و متفكران عرصه هاي مختلف را به خود مشغول ساخته است.شبيه سازي انسان به مفهوم توليد انساني بدون لقاح اسپرم و تخمك است. شبيه سازي در چهار زمين? انساني، درماني، حيواني و گياهي انجام مي شود. شبيه سازي انساني دو قسم است؛ يك قسم شبيه سازي اعضاست كه عضو جديدي درست مي شود و هدف از آن علاج و درمان است كه به آن شبيه سازي درماني گفته مي شود. قسم دوم هم از طريق سلولي است كه از كسي گرفته مي شود و در تخمك جنس مؤنث گذاشته مي شود؛ كه همين حالت مورد بحث مي باشد.توليد مثل به دو نوع و هر نوع به دو گونه تقسيم مي شود.1-توليد مثل جنسي2-توليد مثل غير جنسي و سپس توليد مثل جنسي به دو گونه توليد مثل جنسي طبيعي و مصنوعي تقسيم مي شود، و هم چنين توليد مثل غيرجنسي به دو گونه توليد مثل غير جنسي طبيعي و مصنوعي تقسيم مي شود كه شبيه سازي توليد مثل غيرجنسي از سلول يك گونه انساني يا حيواني مي باشد، بدين صورت كه سلولي از گونه مورد هدف را در طي مراحل مختلف در تخمك ماده همان گونه قرار مي دهند و پس از باروري تخمك به وسيله سلول، آن را در محيطي مناسب يعني رحم طبيعي يا مصنوعي مي گذارند كه پرورش پيدا كند تا شبيه گونه اي كه صاحب سلول بوده شود.شبيه سازي به جهت درمان و همچنين به منظور توليد كودك مورد توجه قرار گرفت. با توجه به نظرات عالمان ديني شبيه سازي در سه زمينه درماني، حيواني و گياهي با توجه به موارد استفاد? آن در زمينه هاي پزشكي، كشاورزي و دامداري كمتر مورد انتقاد و مخالفت قرار گرفته است اما در زمين? انساني، نظرات علما و فقهاء مختلف است.بر اساس ديدگاه غالب صاحب نظران شيعه كه مبتني بر آيات و روايات، حكم عقل واصل است في نفسه بر حكم اولي مانعي ندارد. زيرا بر اساس آيه « أَفَرَأَيْتُمْ مَا تَحْرُثُونَ *أَأَنْتُمْ تَزْرَعُونَهُ أَمْ نَحْنُ الزَّارِعُونَ»(سوره واقعه، آيات 64-63). كلون سازي با مفهوم آفرينش منافاتي ندارد و انسان علّت معدّه و فراهم كننده مقتضيات است و علت تامه در خلقت خداوند است. اما به حكم ثانوي عدم جواز و حرمت اين عمل است زيرا اين پديده طبيعت انسان وروابط انساني را متأثر مي كند و در سطح وسيع اگر انجام شود نظام جامعه را مختل مي كند و اسلام هرگونه دخالت در طبيعت انسان از هر طريق بجز روش هاي بهبود مشروع را منع مي نمايد و تحقيقات پيرامون شبيه سازي تا زماني كه منافع آن بيش از مضرات آن است مشكلي ايجاد نمي كند اما استفاده از سلول هاي بنيادي جنسي در جهت درمان حرام است چون اين كار مستلزم جدا كردن قطعه اي سالم از بدن او و پيوند به ديگري است و نسخه بدل نفس محترم است.