پایگاه معاونت پژوهش حوزه های علمیه خواهران سراسر کشور

آخرين دليل از ميان ادلهي اثبات دعوي ميباشد و جنبهي كاشفيت هم دارد. در « سوگند » مواردي كه در دعاوي، دليل قوي تري نباشد؛ سوگند به معناي اخص به عنوان ضعيف ترين دليل منجر به فصل خصومت ميگردد و گاهي انكار منكر و گاه ادعاي مدعي را ثابت ميكند. تكيهي سوگند بر وجدان شخص حالف ميباشد، از اين رو تدابيري كه در فقه در انجام استحلاف وجود دارد، ميتواند براي سوگند قدرت اثبات زيادي را به ارمغان آورد. باشد، معتبر است حتي در مواردي كه حالف به ديني غير « الله» سوگندي كه با لفظ جلالهي از دين اسلام اعتقاد داشته باشد. قاضي با تغليظ سوگند ميتواند هر گمان سوئي را نسبت به سوگند از بين ببرد. در فقه شرايطي براي سوگند و شخص حالف از سوي شارع مطرح گرديده است كه رعايت آن سوگند را معتبر و مورد قبول ميگرداند. سوگندي كه مقرون به شرايط صحت باشد داراي خواهد بود. البته از پيامدهاي سوگند دروغ نيز نبايد غافل « حل و فصل دعوي » آثاري از جمله ماند و سوگند بسيار نيز ضرر رواني دارد و منزلت حالف را در جامعه پايين ميآورد. در اداء سوگند وكيل گرفتن جائز نيست و تنها در دعاوي مالي جريان دارد و در حدود الهي چيزي را ثابت نميكند. كليد واژه: سوگند در فقه، سوگند در حقوق موضوعه، حقوق موضوعه، فقه، حلف.