پایگاه معاونت پژوهش حوزه های علمیه خواهران سراسر کشور

در سيره ائمّه اطهار عليهم السلام، به عنوان رهبران ديني و سياسي جامعه مسلمانان، چند اصل زيربنايي وجود دارد كه به انديشه و تفكرات آنان قوام بخشيده و عامل توسعه علمي فرهنگي حكومت و جامعه اسلامي است. اين نوشتار بر آن است تا با توجّه به جايگاه عترت در كنار قرآن به عنوان جانشينان پيامبر در هدايت‌گري جامعه، تلاش‌هاي آن بزرگواران را در هدايت جامعه و مبارزه با ارزش‌هاي جاهلي با بيان يك مصداق مشخّص، تبيين كند. جاهليت يعني دور بودن انسان از واقعيت؛ چه در زمان پيامبر و چه در زمان حاضر. جاهليت در زمان جديد به اندازه خود باعث سردرگمي افراد جامعه مي شود كه متاثر از برداشت هاي هر فرد از جامعه و پيرامون خود است. بهترين شيوه براي مواجهه با جاهليت را پيشوايان معصوم عليهم السلام به ما آموخته اند. اين پژوهش با هدف بررسي و كشف سيره ائمه اطهار (ع) دربرخورد با جاهليت زمان خود سامان يافت. ائمه اطهار (ع) به شيوه‌هاي مختلف به مقابله با ارزش‌هاي جاهلي در جامعه صدر اسلام مي‌پرداختند. سيره مسالمت آميز ايشان در مواجهه با ضد ارزش‌هاي جاهلي در ابتدا در قالب مواردي چون موعظه و ارشاد، جدال احسن و مدارا انجام مي‌شد. همچنين در ادامه با رفتارهاي قهرآميز در قالب مواردي ازقبيل اعراض و اعلان بيزاري از جاهلان، افشاگري، تبعيد و جنگ به پيشگيري يا مقابله با ضد ارزش‌هاي جاهلي پرداخته اند. دستاوردهاي به دست آمده از پژوهش نشان مي دهد كه رفتار ائمه با ارزش هاي جاهلي داراي مراتب و درجاتي است. در بسياري از موارد با ارشاد و بيان احكام و گاه در برابر رفتار جاهلان واكنش شان مقابله به ضد بود (مسئله قهرآميزي) و در مواقع لزوم با شمشير وارد ميدان جهاد و مبارزه مي شدند. پژوهشگر در اين پژوهش با رويكرد تاريخي به تحليل سيره مسالمت آميز و قهرآميز ائمه عليهم السلام در مواجهه با ضد ارزش‌هاي جاهلي در صدر اسلام پرداخته است.