پایگاه معاونت پژوهش حوزه های علمیه خواهران سراسر کشور

قرآن به‌عنوان كتاب هدايت و تربيت انسان، با بياني ساده و سرشار از معاني بلند، مخاطب خود را به تدبر و تفكر دعوت مي‌كند.براي فهم دقيق معاني واژگان قرآن،علوم مختلفي هم‌چون علم معناشناسي به‌كار گرفته شده‌ تا با تحليل دقيق واژگان و بررسي روابط ميان آن‌ها، به تبيين بهتر مقاصد قرآن بپردازد.يكي از مؤلفه هاي اين علم،«هم‌آيي» است كه به معني وقوع هم‌نشيني پرتكرار دو يا چند واژه در يك بافت خاص است كه وقوع آن تصادفي نيست. در قرآن، هر واژه در كنار واژه ديگر، به صورت هدفمند و با مقصودي خاص قرار گرفته است. اين هم‌آيي‌ها با توجه به بافت و سياق‌ وشرايط مكاني و زماني و شأن نزول آيات و... بار معنايي خاصي دارند،هرچند معاني ظاهري آنها ثابت به نظر مي‌رسند.بررسي اين هم‌آيي‌ها، براي كشف معاني متفاوتي است كه اين واژگان در سياق‌هاي مختلف به خود مي‌گيرند و به فهم بهتر و دقيق‌تر معاني وحياني قرآن و نزديك شدن به مراد خداوند، كمك مي‌كند. در اين تحقيق، به بررسي علت هم‌آيي واژگان پربسامد معطوف به واو در دو سوره مائده و اعراف پرداخته شده. از ميان انواع هم‌آيي برمبناي رابطه معنايي، در سوره اعراف 20 مورد، در قالب 4 نوع هم‌آيي، و در سوره مائده 27 مورد در قالب 6 نوع هم‌آيي به دست آمد.يافته‌هاي تحقيق نشان مي‌دهد در سوره مائده،كه در آخرين ماه‌هاي زندگي پيامبر نازل شده، هم‌آيي‌ها به طور عمده شامل روابط ترتيبي، علّي و اشتمالي است، كه نشان‌دهنده تأكيد بر نظم و تبيين احكام و قوانين است.در سوره اعراف، تقابل‌ مدرج و تضاد مكمل بيشتر است كه به اهداف تربيتي و هدايتي قرآن در دوران اوليه بعثت مرتبط است.