پایگاه معاونت پژوهش حوزه های علمیه خواهران سراسر کشور

قرآن كلام خداوند حكيمي است كه منشأ و سرچشمه‌ي همه‌ي زيبايي‌هاست. كلام خداي حكيم بايد حكيمانه و سرشار از زيبايي باشد. يكي از اصول بنيادي چنين كلامي انسجام، هماهنگي، بهم پيوستگي و زيبايي فوق‌العاده آن است. قرآن نيز از اين اصل در بالاترين درجه‌ي خود برخوردار است. هماهنگي، زيبايي و بلاغت معنايي و لفظي را مي‌توان در قسمت‌هاي مختلف قرآن مورد كاوش و بررسي قرار داده و آن را نمايان ساخت. يكي از قسمت‌هاي مهم قرآن كه آنچه گفته شد را در بهترين حالت ممكن داراست پايان آيه است كه فاصله ناميده مي‌شود. اين پديده قرآني از سويي بايد داراي نغمه‌اي گوش‌نواز و از سوي ديگر با ضربآهنگ كل آيه هماهنگ باشد و نواي دلنشين و جان‌افزا را براي فرود در پايان آيه ايجاد نمايد. همچنين فاصله بايد با محتواي آيه خود و با فواصل ديگر آيات قبل و بعد خود و گاهي با فواصل تمام سوره هم‌آهنگ و متناسب باشد. بنابراين بايد به فواصل قرآن كريم از جنبه‌هاي گوناگون مانند هماهنگي صوتي و لفظي آن با آيات سوره و هم‌نوايي با ضرب‌آهنگ قبل و بعد و شايد مهم‌تر از همه تناسب معنايي فاصله با آيه خود نگريست. همچنين از جهت آنكه پايان سخن بايد در زيباترين حد ممكن باشد تا بيشترين تأثيرگذاري را در جان شنونده داشته باشد لازم است از جنبه‌هاي بلاغت آكنده باشد. از همين رو صنايع بلاغي فراواني در فواصل آيات به كار رفته است تا جايي كه مي‌توان فواصل، تجلي بلاغت قرآن است.