پایگاه معاونت پژوهش حوزه های علمیه خواهران سراسر کشور

تدليس به معناي فريبكاري و نيرنگ بازي است؛ و در اصطلاح فقهي و حقوقي به اين معني است كه يكي از طرفين عقد يا قرارداد با انجام اعمالي توأم با فريب، موجب مشتبه شدن امر به‌طرف ديگر مي‌شود به‌نحوي‌كه يا با كتمان عيب و نقص مورد معامله و يا با اظهار صفت كمال در مورد معامله درحالي‌كه فاقد آن است سرانجام در شكل‌گيري اراده طرف مقابل، مؤثر افتاده و موافقت او در جهت انعقاد عقد جلب مي‌كند كه اگر اين فريبكاري در ازدواج باشد از آن با عنوان تدليس بدني در ازدواج ياد مي‌شود. تدليس بدني در نكاح كه به معني اظهار صفت كمال غير موجود و يا با اخفاء صفت نقص در جسم يكي از طرفين عقد نكاح توسط زوج و زوجه يا شخص ثالث مثل ماشطه است، در اين رساله مطرح شده است كه ممكن است به سه صورت ظاهر شود: 1) تدليس بدني در عيوب موجب خيار 2) تدليس بدني در عيوب غير موجب خيار 3) تدليس بدني در صفات كمال. يافته‌هاي پژوهش حاضر كه به روش توصيفي و تحليلي و با كمك اسناد معتبر حقوقي و فقهي به تحليل اطلاعات گردآوري‌شده پرداخته، حاكي از آن است كه ماهيت تدليس مبني بر ادله نقلي و عقلي حرمت و با حصول شرايطي براي تدليس شونده، حق فسخ به همراه دارد كه مبناي فقهي استدلال در حق فسخ ناشي از آن و همچنين رجوع شخص فريب‌خورده به فريب‌دهنده علاوه بر مستندات فقهي، دو قاعده فقهي غرور و تسبيب است و قاعده لا ضرر مورد استناد قرار نمي‌گيرد، مورد اتفاق است كه فريب‌خورده مي‌تواند براي گرفتن خسارت به فريب‌دهنده مراجعه نمايد فرقي نمي‌كند كه فريب‌دهنده، طرف عقد باشد يا شخص ثالث و همچنين تدلبس در نكاح علاوه بر پيامدهاي كيفري تعزير مدلس، داراي پيامدهاي مدني ازجمله، حق فسخ نكاح و حتي گاهي بطلان آن و جبران خسارت معنوي و مادي با پرداخت مهريه به قرباني تدليس را در پي دارد.