پایگاه معاونت پژوهش حوزه های علمیه خواهران سراسر کشور

رحمت، از صفات خداوند بوده و مقابل غضب مي‌باشد. رحمت در خداوند به معناي روزي دادن و احسان و عفو و بخشش و غيره مي‌باشد. رحمت خداوند بر دو گونه است:رحمت رحمانيه كه فراگيراست ورحمت رحيميه كه براي پرهيزگاران است. تحقيق حاضر شامل سه فصل است كه در دو فصل افتراقات تفسيرالميزان و تسنيم در بعد مفردات، مباني، منابع و برداشت‌هاي تفسيري در مورد آياتي كه رحمت عام و خاص را در بردارد بررسي خواهد كرد. روش مورد استفاده توصيفي-تطبيقي است و آيات رحمت عام و خاص در دوتفسير با يكديگر مقايسه مي شوند. به طور مثال در قسمت مباني ذيل آيه 61توبه در هر دو تفسير آمده پيامبر(صلي الله عليه و آله)براي همه رحمت است وتسنيم مي فرمايدكه براي مومنان رحمت خاص است.در بحث مفردات ذيل آيه 119نحل علامه طباطبايي مي فرمايد:شمول مغفرت و رحمت تنها از آثار توبه است، نه توبه و اصلاح و علامه جوادي آملي مي فرمايد با توبه فرد صلاحيت عفو ورحمت را پيدا مي كند. در قسمت مباني علامه طباطبايي در تفسير آيه 66 سوره اسرا از تفسير مجمع البيان وعلامه جوادي آملي به تفسير الميزان رجوع كرده است. در قسمت برداشت تفسيري ذيل آيه 74آل عمران هردو علامه اشاره دارند كه رحمت و فضل به دست خداست ولي تسنيم مي فرمايد گاهي انسان توان بهره‌مند شدن از آن را ندارد.از دستاوردهاي تحقيق اين است كه در الميزان رحمت، معنايش اين است كه خداوند نقص بنده را جبران نموده حاجتش را برآورده و بيماريش را شفا مي‌دهد، و در يك عبارت جامع: رحمت خدا منطبق است به اعطاي او و افاضه وجود بر خلقش . وآيت الله جوادي آملي رحمت الهي را چنين تفسير كرده اند:«رحمت» عطا و افاضه براي رفع حاجت نيازمندان كه مجرد از رقت و تأثر نفساني است.