پایگاه معاونت پژوهش حوزه های علمیه خواهران سراسر کشور

چكيده وحي در انديشه اسلامي از جايگاه خاصي برخوردار است؛ زيرا اساس نبوت و زير بناي اعتقادات مسلمانان و محور اصلي آموزه‌هاي ديني مي‌باشد. بر همين اساس هر نوع تفسير و توجيه غلط و بر خلاف واقع از وحي، سبب انحراف افكار و عقايد مسلمانان و تزلزل در مباني اسلام مي‌شود. در اين نوشتار سعي شده است تا ديدگاههاي دو تن از صاحب نظران معاصر، همچون علامه طباطبايي و دكتر سروش را درباره وحي بررسي و تحليل كنيم. علامه وحي را شعوري خاص و متفاوت كه انسانهاي عادي از درك آن ناتوان هستند مي‌داند. دكتر سروش وحي را بشري دانسته بر اين معنا كه وحي كلام نفسي و حديث دروني پيامبر است و از آن به تجربه نبوي ياد مي‌كند.. نظر به اهميت اين مسئله در اين پژوهش تلاش شد تا با روش توصيفي-تحليلي ضمن بيان ديدگاه دكتر سروش در مورد وحي، مباني معرفت شناسي و فلسفي وي بيان و سپس در پرتو ديدگاه علامه طباطبايي تبيين و نقد شود. در اين پژوهش چنين به دست آمد كه دكتر سورش با مباني معرف شناسي چون نسبيت گرايي، تئوري تكامل معرفت، تكثر معنايي، تفكيك ذاتي و عرضي دين و تاريخ مندي معرفت ديني، وحي نبوي را نه تنها متأثر از فرهنگ، زبان، اجتماع و فكر نزول مي‌داند؛ بلكه لازمه اين سخن بشري بودن آيات الهي و عدم مصونيت از خطا را در پي دارد. در مقابل علامه طباطبايي وحي نبوي را از سنخ علم حضوري و شعور مرموز مي‌داند كه امكان خطا و اشتباه در آن وجود ندارد.