پایگاه معاونت پژوهش حوزه های علمیه خواهران سراسر کشور

ولايت تكويني به معناي سرپرستي موجودات جهان و تدبير امور آنهاست و در يك جمله قدرت تصرف و تسلط بر جهان هستي است. اين ولايت در نظام توحيدي به نحو استقلالي و بالذات مخصوص خداوند متعال است. در پژوهش حاضر، با ارائه تصويري روشن از اين دو جريان فكري موثر در تشيع، در خصوص موضوع ولايت تكويني، مشخص مي‌شود كه از منظر بزرگان مكتب معارفي خراسان ولايت تكويني از شئون مالكيت و بر اساس اراده و مشيت خداوند تعالي است و به گونه‌ي اعطايي و به اذن الهي مراتبي از آن براي معصومان (عليهم السلام) ثابت است و از منظر عرفان‌پژوهان معاصر ولايت تكويني از صمديت خداوند تعالي سرچشمه گرفته است كه بر اثر بندگي و عبوديت و طي طريق كمال، برخي از بندگان خاص به مرحله‌اي از آن نائل مي‌شوند و مي‌توانند بر جهان هستي تسلط يابند و عوالم مختلف تحت سيطره آنان قرارگيرد و اين مقام اكتسابي است. قسمي از ولايت تكويني كه براي پيامبران و معصومان (عليهم السلام) در هر دو مكتب فكري، ثابت است؛ مجراي فيض الهي بودن ايشان، براي جميع كائنات و عوالم مختلف است كه علم و قدرت و تفويض، سه امر مهم مقدماتي در اين موضوع است. اجمالا بيان خواهيم داشت كه معصومان (عليهم السلام) به طور تفصيلي به تمام موجودات عالم، احاطه علمي دارند و به اذن الهي قدرت نفوذ اراده ايشان در موجودات موثر واقع خواهد شد و موجودات در برابر قدرت ايشان رام و مطيع هستند و ولايت تكويني ايشان مستلزم تفويض در امور عالم نيست.