پایگاه معاونت پژوهش حوزه های علمیه خواهران سراسر کشور

چكيده در آموزه هاي اسلامي، عناصر طبيعت همچون آب و خاك و ... از جايگاه ويژه اي برخوردار هستند ، به گونه اي كه تصرف ناشايست انسان ها در آنها ممنوع و حرام بوده و استفاده از محيط زيست بايد هدفمند و با كاربري هاي متناسب باشد. موضوع تخريب و فرسايش محيط زيست از مسائل مهم و جديد در عرصه فقه اسلامي به شمار مي رود كه زواياي آن به خوبي براي مجامع علمي و ديني روشن نشده است . بديهي است با معلوم نبودن حدود و نيز اهميت موضوع ، نبايد انتظار عكس العمل مناسب از مأخذ تصميم گيري و صدور احكام داشت؛ بنابراين راهكار عملي اسلام، احياء و حفاظت از محيط زيست است كه اهميت زيادي دارد و همين اهميت باعث شده تا براي احياءكننده، امتياز مالكيت در نظرگرفته شود. از سوي ديگر براي پيشگيري از تخريب محيط زيست، قواعد متعددي و ادله ي فقهي زيادي همچون : آيه هاي قرآن، روايات و قواعدي مانند لاضرر، اتلاف، تسبيب، و... انسان را موظف به پيشگيري از تخريب محيط زيست مي نمايد و در صورت تخريب انسان ضامن است و بايد جبران خسارت نمايد. با توجه به ادله شرعي مزبور هر گونه اقدام عليه محيط زيست اعم از اتلاف ، افساد و اسراف منابع حياتي محيط زيست مانند: آب ، خاك ، جنگل و ذخاير انرژي، متعلق نهي شرعي حرمت بوده و علاوه بر آن از باب تضييع حقوق سايرين موجب ضمان نيز است و بايد جبران خسارت شود. به همين علت در اين پايان نامه تلاش شده، قواعد فقهي كه ناظر بر تخريب محيط زيست هستند مورد بحث و بررسي قرار گيرد. روش انجام اﯾﻦ ﺗﺤﻘﯿﻖ از ﻧﻮع توصيفي -كﺘﺎﺑﺨﺎﻧﻪ اي بوده كﻪ در ﺟﻬﺖ ﺑﺮرﺳﯽ ﻋﻮاﻣﻞ ﻣﻮﺛﺮ ﺑﺮ ﺗﺨﺮﯾﺐ ﻣﺤﯿﻂ زﯾﺴﺖ اﻧﺠﺎم ﺷﺪه اﺳﺖ.