پایگاه معاونت پژوهش حوزه های علمیه خواهران سراسر کشور

قرآن كتابي است كه از سوي مدبري حكيم تنزيل يافته و مجموع حروف، كلمات، آيات و سوره‌‌هاي قرآن، هندسه معرفتي جديد و جهان‌بيني خاص توحيدي قرآن را، ارائه كرده است. براي فهميدن اين جهان‌بيني و هندسه معرفتي جديد لازم است مهندسي معكوس صورت گرفته و معناي دقيق مفردات و تركيبات اين متن آسماني با توجه به روابط معنايي كشف گردد. يكي از روشهاي فهم متن روش سمانتيك يا معناشناسي است. معناشناسي به مطالعه علمي معنا گفته ميشود كه يك واژه با توجه به خود متن بررسي ميشود و از مهم‌‌ترين قواعد معناشناسي سه قاعده همنشيني، جانشيني و تقابل است كه در معناي واژه اثرگذار است و براي فهم دقيق يك معنا بايد به آن توجه داشت. معناشناسي نسبت به تفسير قرآن بنيادي‌‌تر است چون معناشناسي مباني فهم لغوي قرآن و مقدم بر تفسير است؛ پس قبل از تفسير بايد معناشناسي قرآن انجام گيرد. از نظر مشهور تفسير الميزان بهترين تفسير در ميان ساير تفاسير است؛ آن هم به جهت سبك و شيوه آن يعني تفسير قرآن به قرآن. هدف اصلي در معناشناسي به حداقل رساندن تفسير به رأي است. پژوهش حاضر به روش توصيفي، تحليلي با رويكرد معناشناسي به بررسي سه جزء اول تفسير الميزان پرداخته تا روشن شود كه علامه تا چه اندازه در تفسير خود از اين سه قاعده كمك گرفته است. با بررسي اجمالي هم فهميده مي‌‌شود كه علامه از اين سه قاعده به طور عمده در تفسير خود استفاده كرده است.