پایگاه معاونت پژوهش حوزه های علمیه خواهران سراسر کشور

چكيده ازدواج سنتي حسنه است كه در عرف ايراني با آداب و رسوم گوناگوني همراه است. در اين پژوهش آداب و رسوم مالي و غيرمالي رايج مقدمات عقد نكاح تا زماني كه زوجين زندگي مشترك را رسماً آغاز مي‌كنند از منظر فقهي به شيوه‌ي توصيفي_تحليلي بررسي مي‌گردد تا حكم تكليفي آن‌ مشخص شود. از مجموع بررسي‌هاي‌ فقهي انجام شده دريافت مي‌گردد كه برخي از آداب و رسوم في نفسه حرام‌اند مانند پخش مستقيم از عروس بدون پوشش اسلامي در برابر نامحرم در جشن ازدواج، معاينه بكارت زوجه توسط پزشك براي تأييد بكارت او اما در مقابل بسياري از آداب و رسوم چون جهازبران، عروس بران، به حكم اولي جايز به معني الاعم است اما گاهي به جهت ترتب برخي عناوين ثانوي حرام چون ريبه و تلذذ، هتك حرمت، مفسده، تهييج شهوت به غير حلال، اذلال مؤمن، ريا، ايذاء مؤمن، تسلط دشمنان و تضعيف نظام اسلامي، اسراف كمي و كيفي حرام مي‌گردد يا به جهت ترتب عناوين ثانوي مكروه، حكم ثانوي پيدا مي‌كند. نظير مهماني پاگشا كه مستحب است ولي در صورت تكلف در مهماني، مكروه مي‌شود. برخي از سنت‌ها چون اختلاط زن و مرد در جشن ازدواج، پوشيدن لباس‌هاي نيمه عريان يا تنگ با آرايش‌هاي غليظ در برابر محارم چون غالباً مستلزم فعل حرام است، به حكم ثانوي حرام مي‌گردد. آداب و رسومي نيز في نفسه واجب‌اند مانند اجازه از پدر و دختر باكره‌ رشيده در هنگام اجراي صيغه عقد در مقابل آداب و رسومي با شرط كردن واجب مي‌شود مانند شرط كردن محدوديت ديدار زوجين در دوران عقد. هم‌چنين سنت‌هايي وجود دارد كه مي‌توان وجهي از مطلوبيت يا مرجوحيت براي آن قائل شد اما به جهت نبود دليل صريح نمي‌توان حكم به استحباب يا كراهت كرد، نظير ثبت نكاح يا دعوت مهمان به سلف سرويس‌ جهت پذيرايي در مراسم ازدواج.