پایگاه معاونت پژوهش حوزه های علمیه خواهران سراسر کشور

در اين نوشتار، «اهميت انسان‌شناسي در تربيت اسلامي با محوريت شاكله» مورد بررسي قرار گرفته است. انسان موجودي پيچيده و داراي ابعاد وجودي متنوّع است كه در آيات و روايات اهل بيت  بر اين امر تصريح و تأكيد شده است. دين اسلام براي انسان ارزش والايي قائل است و وصول به قرب الهي را، هدف غايي تربيت اسلامي مي‌داند؛ بنابراين شناخت انسان و بررسي زواياي پنهان وجودي‌اش از ضروريات زندگي و از مقدمات سعادتمندي انسان است. اهميت اين موضوع زماني روشن مي‌شود كه به يكي از مهم‌ترين مباحث انسان‌شناسي كه از عوامل تأثيرگذار در تربيت و هدايت بشر است، بپردازيم و آن شناخت شاكلۀ انسان است كه در آيه 84 سوره اسراء «قُلْ كُلٌّ يَعْمَلُ عَلَي‌ شَاكِلَتِهِ» به آن اشاره شده است. هدف از انجام اين پژوهش، شناخت شاكله و چگونگي ارتباط و تأثير آن در رفتار است. به نظر مي‌رسد شاكله مشكِّل صدور رفتار است، امّا به نحو انكارناپذيري از غير خودش نيز اثر پذيرفته و دائماً در حال تغيير و تحوّل است. لذا ساماندهي پژوهش در دو محور شناخت شاكله و ابعاد وجودي انسان و اهميت انسان‌شناسي در تربيت اسلامي مورد بررسي قرار گرفته است. اين تحقيق به روش توصيفي به بررسي اهميت انسان‌شناسي در تربيت اسلامي با محوريت شاكله پرداخته است و جمع‌آوري اطلاعات به روش كتابخانه‌اي صورت گرفته است و در نهايت، در يافته‌هاي پژوهشي خود به اين نتيجه رسيده است كه شناخت شاكله در امر تربيت راهگشا است و شاكله هر فرد در اخلاق و رفتار او تأثير مي‌‌گذارد. به عبارت ديگر، شاكله فرد در رفتار او تأثير مي‌گذارد و تكرار رفتار متناسب با شاكله خلق و خوي او را مي‌سازد. البته بايد توجّه داشت كه اگرچه شاكله نقش مهمّي بر نوع رفتار و ايجاد خلق و خوي انسان ايفا مي‌كند، ولي هرگز اختيار را از او نمي‌گيرد و او را به انجام دادن رفتار يا تلبّس به اخلاقي خاص مجبور نمي‌كند.