پایگاه معاونت پژوهش حوزه های علمیه خواهران سراسر کشور

از ديدگاه علماي ادبيات عربي حروف جر «مِن» داراي معاني مختلفي هستند كه از ميان آن‌ها بعضي معناي اصلي و بعضي غير اصلي (مجازي) به شمار مي‌آيند. يكي از اين حروف حرف جر«مِن» است كه علماي نحو براي آن پانزده معنا بيان كرده‌اند بسياري از نحويون ابتداي غايت را مهم‌ترين معناي حرف جر «مِن» ذكر كرده‌اند طوري كه از منظر ابن هشام معناي غالبي «مِن» ابتداي غايت است. در اين تحقيق معاني و متعلقات حرف جر «مِن» در جزء دوم قرآن كريم براساس اسنادي و به روش توصيفي و تحليلي با تكيه بر مجمع‌البيان و كشاف بررسي شد، حدود صد و ده بار حرف جر «مِن» در جزء دوم قرآن كريم استعمال شده است و معناي ابتداي غايت، بيان و بعض بيشترين استعمال را داشتند و نكته ديگر اينكه حرف جر «مِن» در جزء دوم قرآن كريم بيست و هشت مورد متعلق به حال محذوف، بيست و پنج مورد متعلق به فعل مذكور، شش مورد متعلق به خبر محذوف، دو مورد هم زائد واقع شده مفيد تأكيد است و متعلق نمي‌خواهد و بقيه موارد متعلق به صفت محذوف مي‌‌باشد. نظرات علامه‌طبرسي و جناب زمخشري در بسياري از آيات مشترك و در بعضي موارد متفاوت است و در بعضي ديگر از آيات فقط يك مفسر به تفسير پرداخته و ديگري در آن مورد نظري نداده است. علامه طبرسي در تفسير مجمع البيان نسبت به جناب زمخشري معاني حرف جر «مِن» را واضح‌تر بيان كرده است.