پایگاه معاونت پژوهش حوزه های علمیه خواهران سراسر کشور

نجات جان بيمار، از واجباتي است كه خدا بر دوش پزشكان نهاده است. در فقه اسلامي، پزشك امين جامعه است. بر پزشك رسيدگي به حال بيمار، واجب شرعي و بر بيمار مراجعه به پزشك از حيث وجوب عقلي و شرعي، دفع ضرر از آدمي واجب ميباشد. لذا اقدامات پزشك در راستاي مداواي بيمار نه تنها مشروعيت، بلكه ضرورت دارد. از طرفي، اقدامات درماني - كه توسط پزشك صورت ميگيرد - در واقع نوعي تصرف در نفس ديگري است كه جواز مشروعيت اين نوع مداخله، متوقف بر وجود شرايطي است كه قانون و شرع متعرض آن شده است. اقدامات پزشك معمولاً داراي نتايج سودمندي براي بيماران مي باشد، چنانچه طبيب، صلاحيت و مهارت علمي و عملي لازم را نداشته باشد، يا با وجود مهارت، بدون اذن و اجازهي بيمار يا وليّ او اقدام كند و اتفاقاً موجب تلف گردد، ضامن خواهد بود. از اين رو لازم است بحث ضمان پزشك از منظر فقهاي فريقين مورد بررسي قرار گيرد. اين پژوهش، براي بررسي آراي فقهاي مذاهب پنجگانهي اسلامي در خصوص مسئوليت پزشك در قبال حوادث ناشي از درمان مي باشد. نتايج تحقيق نشان داد كه به جز فقهاي حنبلي- كه معتقد به اذن بيمار براي مداوا توسط پزشك نمي باشند- بقيه ي فقها، معتقد به ضمان پزشك در مداواي بيمار هستند.