پایگاه معاونت پژوهش حوزه های علمیه خواهران سراسر کشور

يكي از موضوعاتي كه در فقه اقتصادي مطرح است، مبحث زكات و بررسي موارد وجود زكات است، كه در بر دارنده توازن و تقويت پايههاي اقتصاد جامعه اسلامي ميباشد. بر اثر تغيير شرايط زندگي و تحولاتي كه در منابع و موارد ثروت به وجود آمده برخي از قدما تشيع چون مرحوم شيخ صدوق و عدهاي از علماي معاصر مانند آيت الله سيستاني به وجوب زكات سرمايه راي داده و امروزه در مجامع فقهي بيش از گذشته مورد توجه قرار گرفته و عالمان بيشتري به آن گرايش پيدا كردهاند. از فقهاي اهل سنت همچون يوسف القرضاوي نيز به وجوب زكات سرمايه رأي داده است. بنابراين همه فقها اعم از شيعه و سني درباره تعلق زكات به موارد نه گانه«طلا، نقره، گندم، جو، خرما، كشمش، شتر، گاو، گوسفند» اتفاق نظر دارند ولي در بقيه موارد از جمله زكات سرمايه اختلاف نظر وجود دارد. بنابراين مسأله اصلي اين پژوهش عبارتاند از اين كه، ادله زكات سرمايه (مال التجاره) از ديدگاه اهل سنت و شيعه چيست در اين بررسي با امعان نظر به مفهوم زكات و توجه به ديدگاه فقها به روش تحليلي- توصيفي و با مراجعه به كتب فقهي مختلف به دنبال ادله فقهاء اهل تسنن و تشيع مبني بر وجوب يا استحباب زكات سرمايه بوده و مشخص شد كه اكثر فقهاي شيعه قائل به حصر منابع به موارد نه گانه مذكور هستند و زكات سرمايه را واجب نميدانند بلكه آن را حمل بر استحباب نموده و با روايات، اجماع و اصاله البرائه بر نظر خود اقامه دليل كردند. در مقابل اكثر فقهاي اهل سنت با تمسك به روايات و اجماع، قائل به وجوب زكات سرمايه ميباشند.