پایگاه معاونت پژوهش حوزه های علمیه خواهران سراسر کشور

يكي از مسائل جدي فراروي پژوهندگان حيطه دين عبارت است از ارتباط متقابل تفكر و دينداري، به اين معنا كه تفكر چه تاثيري ميتواند بر دينداري افراد داشته باشد و دينداري نيز به نوبه خود چه نقش و تاثيري در افزايش و جهت دهي تفكر انسان دارد. پژوهش حاضر، با هدف پاسخ به اين سوال كه تفكر و دينداري چه رابطه متقابلي با هم دارند و فرايندهاي تاثير و تاثر متقابل ميان آنها كدام است و نيز روشن ساختن ابعاد اين ارتباط متقابل، به بررسي رابطه متقابل تفكر و دينداري پرداخته است. براي اين پژوهش در مقام گردآوري از روش كتابخانهاي و براي پردازش مطالب از روش توصيفي تحليلي بهره گرفته شده است. يافتههاي اين تحقيق در خصوص تاثير تفكر بر دينداري در حيطه عقايد عبارتند از فراهم سازي پايههاي مستحكم اعتقادي از رهگذر ارائه انواع براهين مربوط به شناخت خدا، پيامبر و ائمه، و جهان ديگر. تاثير تفكر بر جنبه رفتاري و اخلاقي دين عبارتند از اثبات امكان تغيير خلق و بيان اهميت كسب بينش در اين زمينه و ضرورت و سودمندي تلاش در جهت اصلاح رفتار و اخلاق، تاثير تفكر بر تدقيق مبادي شناختي رفتار ديني و نقش مديريتي آن در كسب فضايل اخلاقي بررسي گرديد. همچنين تفكر به طور خاص در ايجاد صفات پسنديدهاي نظير آرامش، پرهيز از عجله، پندپذيري و بهبود اخلاق اجتماعي نقشي اساسي ايفا ميكند. تاثير دينداري بر افزايش و جهت دهي تفكر را نيز عبارتند از تشويق دين به تفكر، نگاه هنجاري نسبت به مفهوم و مراتب عقلانيت، و بيان عرصههاي كارامد عقلانيت و انديشه ورزي. تاثير حواس بر انديشه، رابطه ذهن و زبان، تقوا و مبارزه با شيطان به عنوان راهكارهايي براي تصحيح و اصلاح تفكر معرفي شد. اهتمام دين به آزادانديشي و پويايي انديشه در مباحث اعتقادي و احكام دين، با بيان لزوم اخذ استدلالي عقايد نيز از جمله موارد تاثير دينداري بر تفكر است.