پایگاه معاونت پژوهش حوزه های علمیه خواهران سراسر کشور

چكيده به دليل بار علمي والايي كه در نهج‌البلاغه وجود دارد كه در آن از علوم مختلف سخن به ميان آمده است لازم است كه اين كتاب ارزشمند موردتوجه پژوهشگران علوم مختلف قرار بگيرد و البته دراين‌بين بعضي از بخش‌هاي آن، مثل نامه ۳۱ نهج‌البلاغه توجه ويژه‌اي مي‌طلبد؛ چراكه در آن مولا علي (عليه‌السلام) تمامي رهنمودهايي را كه در نيل به كمالات انساني احتياج است بيان فرموده‌اند؛ به‌گونه‌اي كه هر كس به اين رهنمودها جامه عمل بپوشاند هيچ‌گاه از رفتار خود پشيمان نخواهد شد. گرچه اين نامه مورد توجه بسياري واقع شده ولي هيچ نظريه فقهي در اين باره وجود ندارد در حالي كه اين نامه از رهنمودهاي فقهي خالي نبوده و سرشار ا ز آموزه‌هاي فقهي فردي و اجتماعي است. آنچه در اين پايان‌نامه موردبررسي قرار گرفته، مطابقت اين آموزه‌ها با قرآن است، براي اين امر ابتدا لازم بود آموزه‌هاي فقهي فردي و اجتماعي اين نامه شناسايي‌شود تا در پي آن بتوان به تطبيق اين آموزه‌ها با قرآن پرداخت و حكم فقهي آن‌ها را از طريق ادله اربعه به اثبات رساند. آموزه‌هاي فقهي فردي يافته شده در اين نامه عبارت است از: حرمت رفتن به سمت گناه، وجوب پرهيز از شبهات، استحباب دعا كردن و وجوب كسب روزي حلال؛ و هم‌چنين آموزه‌هاي اجتماعي يافته شده: حرمت قول بدون علم، وجوب امربه‌معروف و نهي‌ازمنكر، وجوب تفقه در دين، حرمت آزار مؤمن، استحباب انفاق و قرض‌الحسنه هست كه دراين‌بين هرچند در بعضي از موارد مثل وجوب تفقه در دين فقها در وجوب عيني و كفايي آن اختلاف دارند ولي در كل فتواي فقها بر طبق اين آموزه‌ها وجود اين آموزه‌ها و حكم آن‌ها را تأييد مي‌كند.