پایگاه معاونت پژوهش حوزه های علمیه خواهران سراسر کشور

يكي از موضوعاتي كه مورد بحث گروههاي مختلف قرار گرفته و در ميان متكلمان دنياي اسلام و مسيحيت مطرح بوده است؛ ارتباط عقل و دين با يكديگر است. مقصود از دين در اين نوشتار، مجموعه اي از حقايق و ارزشهايي است كه به وسيله كتاب و سنت براي هدايت انسانها بيان شده است و منظور از عقل، همان نيرويي است كه انسان به كمك آن مي تواند حقايق را بازشناسي كند و عقل را از باطل و خير را از شر تميز دهد. در مرامنامه علي عليه¬السلام عقل ناخداي هدايت و نجات بشر و مهمترين نعمتي است كه خدا به انسان ارزاني داشته است؛ از نظر ايشان انسان عاقل، همان مومن است البته مولا براي عقلا مراتبي قائل است و عاقل ترين مردم را نزديكترين آنها به درگاه خداوند مي داند؛ عقلا دين را كه منبع وحياني داشته و از خالق عقول سرچشمه گرفته است با چهره اي عقلي و منطقي اش معرفي مي نمايد اما كساني كه اهل تفكر و انديشه نيستند هم از فهم صحيح دين عاجزند و هم از معرفي چهره¬ي واقعي آن ؛ اختلاف نظر درباره رابطه عقل و دين، باعث بوجود آمدن چهار رويكرد گرديده است از جمله عقل گرايي حداكثري، عقل گرايي انتقادي، ايمان گرايي و عقل گرايي اعتدالي است كه تنها رويكرد مورد قبول اسلام عقل گرائي اعتدالي مي باشد و در دورانهاي مختلف پاسخهاي در خوري از سوي انديشمندان مسلمان به سه رويكرد داده شده است ليكن ترديدي نيست كه بيانات و سخنان علي عليه السلام دريايي از معارف و علوم است كه در هر زمان انديشمندان مي توانند به فراخور انديشه خود پاسخ شبهه ها و اشكالها را در آن درياي بيكران بيابند؛ لذا در اين نوشتار تلاش شده است اساس و محور بحث، سخنان امام علي عليه السلام به عنوان يكي از برجسته ترين مفسران دين اسلام باشد كه اين امام همام نگاه ويژه¬اي به عقل و رابطه آن با دين دارد و عقل و دين را مكمل و مويد يكديگر مي داند.