پایگاه معاونت پژوهش حوزه های علمیه خواهران سراسر کشور

منافق به معناي انسان دو رو و دو چهره و يا به عبارتي در لسان مؤمن و در دل كافر. آغاز نفاق در صدر اسلام با آغاز هجرت همراه بوده است. ورود آيين جديد و انتشار آن در مدينه براي برخي صاحب منصبان قديم ايجاد مشكل نمود و خطري جدي براي منافع آنان بشمار مي رفت. و از آنجا كه مخالفان با اسلام توان رويارويي و مقابله با اين آيين الهي را در خود نمي ديدند به حربۀ نفاق تمسك جسته، به ظاهر اسلام آورده و در دل كافر بودند. بدين ترتيب از همۀ حقوق و منافع جامعۀ اسلامي بهرمند شده و از سلامت جان و مال برخوردار مي شدند لكن پنهاني و مخفيانه اهداف و مقاصد از پيش تعيين شدۀ خويش را دنبال مي كردند. زماني با فاش نمودن اسرار مسلمانان نزد كفار و جاسوسي براي آنها، گاه از طريق همدستي با يهود و حمايت از ايشان، زماني ديگر با پخش شايعات مخرب و توهين آميز نسبت به ساحت مقدس پيامبر( صلي الله عليه وآله وسلم ) و اهل ايمان و وقتي ديگر با فريب دادن مؤمنان و تضعيف روحيه در آنان و پيوسته با حركاتي بس مرموزانه در جهت نابودي و متلاشي نمودن قدرت نوبنياد اسلامي قدم برمي داشتند. خداوند متعال نيز متقابلاً از طريق وحي پرده از چهرۀ كريه نفاق و منافق بر مي داشت و با بيان توطئه ها و تزويرها و صفات و حالات منافقان و آنان را بدتر از كفار معرفي كردن، مؤمنان را از خطر آنان برحذر مي داشت. اما سوال اين است سير تدريجي نفاق در صدر اسلام و بازتاب آن در آيات چگونه است ؟ در اين تحقيق در صدد جوابي مناسب براي پرسش فوق خواهيم بود. لذا به ترتيب شأن نزول آيات الهي دربارۀ منافقان، حالات، رفتار و تؤطئه هايشان و برخورد پيامبر( صلي الله عليه وآله وسلم ) عظيم الشأن و مؤمنان با آنها تدوين شده است.