پایگاه معاونت پژوهش حوزه های علمیه خواهران سراسر کشور

چكيده : پيشرفت علم پزشكي در عصر جديد موجب باز شدن پنجره هاي اميد در زندگي بشر شده است ؛ بسياري از مشكلات جسمي انسان كه در گذشته راه حلي براي از بين بردن آن ها وجود نداشت ، امروزه به آساني قابل حل كردن مي باشند ؛ اعمال پزشكي از قبيل جراحي هاي مختلف زيبايي و پلاستيك ، كاشت مو و ناخن ، تغيير جنسيت ، اهداي عضو و صدها مورد ديگر كه انجام آن مستلزم تصرف در بدن مي باشد . با توجه به اينكه دين مقدس اسلام داراي برنامه ي كامل در تمامي ابعاد زندگي بشر است بنابراين به عنوان دين انسان ساز براي رفتار انسان در حيطه پزشكي نيز داراي چهارچوب و ضوابط خاصي مي باشد و با استفاده از مباني فقهي اين تصرفات را در چهارچوب معيني سامان دهي مي نمايد پس مكلف براي انجام وظايف شرعيه واجبش ، بايد تحت سيطره ي اين مباني فقهي، تصرفات بدني خويش را انجام فقهي دهند.شايان ذكر است مباني مستفاد توسط فقهاي اماميه عبارتنداز: عدم ارتكاب فعل حرام ، قاعده هاي سلطنت ، اضطرار و لا ضرر ، حرمت وهن مذهب ، كه لسان ادله ي اين مباني نام برده ، مطلق و عام مي باشد ولي اين امر باعث نمي شود كه انسان به طور مطلق توانايي هر گونه دخل و تصرف در نفس خويش را داشته باشد ؛ چرا كه بعضي از اين قواعد بر برخي ديگر حاكم مي باشند و دايره عملي قاعده محكوم را محدود مي نمايند؛مانند قاعده لاضرر كه بر قاعده سلطنت حاكم مي شود و همچنين شارع مقدس به برخي از مسائل اهتمام ويژه اي دارد كه اين امر منجر به محدوديت هايي در مقام عمل در مباني ذكر شده ي فوق مي شود مانند : مسئله وجوب حفظ نفس محترم . بنابراين درست است كه فقه اماميه با استناد به مباني فوق ، بسياري از تصرفات بدني را مجاز شمرده است اما اين تجويز داراي محدوده وشرايط خاصي است كه بايد رعايت شود