پایگاه معاونت پژوهش حوزه های علمیه خواهران سراسر کشور

موضوع اين رساله كه «سازگاري جايگاه ائمه «عليهم السلام» در نظام وجود با توحيد افعالي است» از جمله شاخه علوم كلامي است؛ خلاصه اين بررسي ذيلاً بدين شرح مي¬باشد: توحيد امري فطري و ذاتي در بين همه مخلوقات خداوند به طور عام مي¬باشد. توحيد وجه مشترك اعتقادي بين مذاهب اسلامي به معناي يگانه دانستن خداوند در ذات و صفات و افعال مي¬باشد كه توحيد افعالي از نظر قرآن، يعني هيچ موثرِ مستقلي در عالم غير از خداي سبحان نيست و قيوميت هستي، آفرينش، مالكيت، ربوبيت، رازقيت و ولايت كه هريك بر ديگري مترتب است، منحصراً از آنِ خداست. توحيد افعالي به طور نقلي يعني از منظر قرآن و روايات و از ديدگاه اماميه اثبات شده است، اما بعضي از مذاهب اسلامي در اين وادي به خطا رفته¬اند. اشاعره كه يكي از شاخه¬هاي اهل سنت است به جبر قائل شده¬اند و دخالت انسان را در افعال به طور كلي نفي مي¬كنند. معتزله قائل شده است كه خداوند انسان را خلق كرده ولي به طور كلي در افعال به او اختيار تام داده است و معتزله توحيد افعالي را قبول ندارد. نظر اماميه در توحيد افعالي اين است كه خداوند متعال بعضي از افعال را با اسباب انجام مي¬دهد كه آن اسباب انبياء و ائمه معصومين «عليهم السلام» و صالحان هستند. البته، باتوجه به اينكه آفريده خداوندند و به طور طولي در انجام كارها واسطه هستند و واسطه بودنشان نيز با اذن خداست و مستقلاً و بدون اذن خداوند كاري انجام نمي¬دهند. پيروان مذهب وهابيت به علت اين عقيده اماميه را كافر مي¬دانند و معتقدند كه اين عقيده شرك است و در اين زمينه شبهه¬هايي به عقيده اماميه وارد كرده¬اند ولي به واسطه آيات و روايات عقيده ايشان مردود است و واسطه بودن ائمه «عليهم السلام» در افعال خداوند ثابت است.