پایگاه معاونت پژوهش حوزه های علمیه خواهران سراسر کشور

چكيده گستردگي زبان عربي باعث شده تا گاه چند لفظ را براي يك معنا وضع كنند كه اين حالت را ترادف مي-نامند.يكي از مباحث مهم در حوزۀ شناخت كلمات قرآن، مبحث ترادف است. ترادف از گذشته‌هاي دور، بدليل تاثيربسزايي كه پيوند الفاظ با معاني در ارتباطات ميان انسانهادارد، از پديده‌هاي لغوي مهم به شمارمي-رود. مسائل مربوط به ترادف گوناگون بوده و مورد اهتمام دانشمندان و پژوهشگران لغت¬شناس، اصوليون، منطقيون ومفسّران است. البته نظرات آنان دربارة اين مفهوم، گوناگون و رويكردهايشان در قبال آن متفاوت است. در باب ترادف در زبان عربي و قرآن، اختلاف نظرهايي وجود دارد. بعضي ترادف را در زبان عربي و قرآن پذيرفته اند و بعضي به انكار آن پرداخته اند و گروهي، تفكيك قائل شده، ترادف در زبان عربي را پذيرفته اند ولي به انكار آن در قرآن كريم پرداخته اند. پژوهشگران اين پديده ابتدا باتعريف و اثبات يا انكارترادف به اين بحث ورود پيداكرده وسپس به دنبال اثبات آن، به بررسي اسباب وعلل وآثارآن پرداخته¬اند. موافقان ترادف،وضع اوليۀ لغت، تداخل لهجه¬ها، وام-گيري از زبان¬هاي ديگر، تطورزباني واسباب ديگر را از عوامل پديدآمدن ترادف مي¬دانند و درمقابل منكران ترادف با ارائۀ دلايل خود به ردّ بسياري از اين اسباب پرداخته¬اند. لغت شناسان معاصر آثار ترادف را از دو جنبۀ سلبي و ايجابي مورد توجّه قرار داده¬اند، برخي از آنان معتقدندكه ترادف، مانع فصاحت در كلام مي¬شود، ازاين رو به آن خرده گرفته¬اندولي آن را انكار نمي¬كنند، و برخي ديگر براين باورند كه فوايد بسياري در ترادف وجود دارد كه در خدمت فصاحت و بيان زبان عربي است و از نظريّه وقوع ترادف حمايت و دفاع مي¬كنند.