پایگاه معاونت پژوهش حوزه های علمیه خواهران سراسر کشور

پلوراليسم نجات يكي از مباحثي است كه در فلسفة دين جايگاه مهّمي دارد. واژه «پلورال» به معناي كثرت و تعدّد، و واژه «پلوراليسم» به معناي كثرت‌گرايي يا گرايش به كثرت به كار مي‌رود. پلوراليسم داراي انواعي از قبيل معرفتي، ديني، اخلاقي، نجات، فرهنگي و سياسي است. از بين اين انواع، موضوع اين نوشتار «پلوراليسم نجات» است. دكتر سروش قائل به پلوراليسم نجات است و از نجات پيروان اديان متعدد و متكثّر، دفاع مي‌كند. در اين پژوهش كوشيده شده؛ با نگاهي گذرا به جنبه‏هاي گوناگون اين نظريه(پلوراليسم نجات دكتر سروش)، تحليل آيت الله جوادي آملي ذيل آن را بيان نمايد تا رهيافت‏هاي گويا و مثبت آن را روشن و نقاط ناگوياي آن را براي جامعه‏ي ديني و نسلِ جوان دين‏پژوه آشكار سازد. نگارنده با روش تحليلي-تفسيري ضمن پرداختن به مباني معرفتي و عرفاني و كلامي دكتر سروش و تحليل آن از ديدگاه آيت الله جوادي آملي، نتيجه مي¬گيرد كه از منظر ايشان، تمام مباني پلوراليسم نجات مردود مي¬باشد. بنا به نظر آيت الله جوادي آملي علي رغم اينكه در هر زماني يك دين حقّ وجود دارد و پيروان راستين آن اهل نجات و رستگاري ابدي¬اند، پيروان ساير اديان مشروط به شرايطي، مي توانند نجات يابند و رحمت و لطف الهي ايجاب مي¬كند كه واجدان ايمان و عمل صالح و غير معاندان از رستگاري اخروي بهره¬مند گردند. بنابراين اسلام نجات را مي‏پذيرد، ولي نه آن‏گونه كه تكثّرگراها در پلوراليسم نجات، به آن باور دارند. چون حساب قاصران و مستضعفان فكري ـ فرهنگي و مخالفان غير معاند از حساب مقصّران و معاندان لجوج جداست، اين‏كه چه كسي اهل نجات است، با توجه به موازين عدل و حكمت و رحمت الهي، به تصميم خداوند بستگي دارد.