پایگاه معاونت پژوهش حوزه های علمیه خواهران سراسر کشور

بي‌شك بهره‌مندي هرچه‌ بهتر و بيشتر از كتب تفسيري در ابتدا نيازمند شناخت انواع روش‌هاي مختلف تفسيري موجود و مطالعه آن‌ها مي‌باشد، از طرفي نيز، استفاده از تفاسيري چون تفسير الميزان و تفسير كبير يكي از بهترين گزينه‌ها براي مطالعه بيشتر و عميق‌تر كتاب آسماني ما مسلمانان است و بررسي و مطالعه روش‌شناسي اين دو تفسير در كنار يكديگر مي‌تواند راهگشاي بسياري از سؤالات و مشكلات ما در عرصه تفسير آيات وبيان مفهوم آيات قرآن باشد؛ هدف از بررسي روش‌ تفسير الكبير و الميزان برداشتن گامي مؤثر در شناخت دو تفسير مذكور بوده است. علّامه طباطبائي با كشف روابط بين المتني آيات به تفسير قرآن پرداخته است و با توجه به روش قرآن به قرآن اجتهادي، تفسير «الميزان» را نگاشته است. در پژوهش حاضر، به شناخت شاخصه‌ها و ويژگي‌هاي روش تفسيري ايشان پرداخته‌ايم تا به‌واسطه شناسايي آن‌ها، به شناخت روش قرآن به قرآن اجتهادي دست‌يابيم. براي شناخت روش ايشان، به دو طريق مي‌توان تمسك جست: 1. زندگي‌نامه‌ي ايشان 2. تحليل و بررسي نمونه‌هاي تفسيري. بامطالعه نوشته‌هاي علّامه رهيافت قابل‌توجهي در اين زمينه به دست نمي‌آيد، اما با تحليل و بررسي نمونه‌هاي تفسيري، نگرش جامع علّامه به‌نظام معنايي قرآن، معناشناسي اجتهادي و روشمند، سنت محوري در روش تفسير و استفاده از عقل و علوم عقلي و ... حاصل مي‌گردد.تفسير الكبير امام فخر رازي هم ازلحاظ روش عقلاني موردبررسي قرارگرفته است. همچنين مفسر از منابع ديگر مانند منابع لغوي و آراي ساير مفسران استفاده كرده است؛ روش تفسير قرآن به قرآن بخش عمده‌اي از اين تفسير را شكل مي‌دهد. درهرحال براي رسيدن به اين هدف، در اين پژوهش از روش مقايسه‌اي بين دو تفسير الكبير و الميزان استفاده‌شده است و به بيان نظرات هر دو مفسر پرداخته‌شده تا بتوان با مقايسه نظرات آن‌ها و كتب تفسيرشان به اهداف موردنظر دست‌يافت.