پایگاه معاونت پژوهش حوزه های علمیه خواهران سراسر کشور

يكي از مهم ترين مباحث كلام، بحث اسماء و صفات الهي است.در باب معنا شناسي اوصاف الهي با دو رويكرد سلبي و اثباتي روبه رو هستيم.ﺍﻟﻬﻴـﺎﺕ ﺳﻠﺒﻲ، ﺩﺭ ﻃﻮﻝ ﺗﺎﺭﻳﺦ ،ﺍﺯ ﭘﻴﺮﻭﺍﻥ ﺑﺴﻴﺎﺭﻱ ﺑﺮﺧﻮﺭﺩﺍﺭ ﺑﻮﺩﻩ ﻭ ﺍﺯ ﻳﻮﻧﺎﻥ ﺑﺎﺳﺘﺎﻥ ﺗﺎ ﺍﻣـﺮﻭﺯ ﺗـﺪﺍﻭﻡ داشته ﺍﺳﺖ. اين نوشتار در ابتدا به مفهوم شناسي الهيات اثباتي و سلبي و ذكر مباني و قايلان آن ها پرداخته است و سپس، در باب معنا شناسي صفات الهي، به تبيين ديدگاه علامه طباطبايي و ميرزا مهدي اصفهاني و ذكر مباني و نقدهاي ايشان پرداخته، و در پايان دو ديدگاه را بر هم منطبق كرده، و اشتراكات و افتراقات آن ها را تبيين كرده است .هدف از اين نوشتار مفهوم شناسي الهيات اثباتي و سلبي و همچنين تبيين ديدگاه دو انديشمند بزرگ جهان اسلام ؛ علامه سيد محمد حسين طباطبايي و ميرزا مهدي اصفهاني ، و ذكر اشتراكات و افتراقات دو ديدگاه است.در ابتدا فرض بر اين بود كه؛ ديدگاه علامه طباطبايي و اصفهاني به نحو موجبه جزئيه اشتراك دارند، كه بعد از جمع آوري داده ها از طريق اسناد و مدارك و بعد از مطالعه و تحليل آنها؛ بدست آمد كه؛ ديدگاه علامه طباطبايي الهيات اثباتي و ديدگاه ميرزا مهدي اصفهاني، الهيات سلبي است. ولي از آن جايي كه اصفهاني الهيات سلبي را به نحو موجبه كليه نپذيرفته و آن را تمام حقيقت نمي داند؛ اشتراكات ديدگاه هاي ايشان به نحو موجبه جزئيه مي باشد.