پایگاه معاونت پژوهش حوزه های علمیه خواهران سراسر کشور

تفسير اجتماعي قرآن كريم پديده¬اي قابل توجّه در عصر حاضر مي¬باشد. شناخت اين شيوه تفسيري و ارزيابي آنچه تحت اين عنوان ارائه مي¬گردد از مهم¬ترين كارهاي تحقيقاتي در رشته علوم قرآني است. با پيشرفت علوم در غرب و گرايش مسلمانان به آن سمت و ركود و انحطاطي كه جوامع اسلامي را فراگرفته بود، سيّد جمال الدّين اسدآبادي، سردمدار اصلاح اجتماعي، تلاش نمود تا به اصلاح وضعيّت موجود پرداخته و فصلي تازه در تفسير قرآن باز نمايد. به دنبال اين تلاش¬ها مصلحان و مفسّران در جاي جاي كشور¬هاي اسلامي به اين گرايش تفسيري گرويدند. استقبال عمومي از اين گونه تفاسير به دليل شاخصه¬هاي متعددي چون توجّه به اصلاح جامعه و مباحثي كه جوامع اسلامي با آن مواجه بودند كه گاه با توجّه به منطقه جغرافيايي آنان در تفاسير اجتماعي انعكاس مي¬يافت. از ديگر شاخصه¬ها مورد توجه مخاطب عام، ساده نويسي، پرهيز از خرافات و اسرائيليات و نيز اطاله كلام و تخصصي نكردن مباحث بود كه سرلوحه كار مفسّران اجتماعي واقع شده بود به اين معنا كه به مباحث فقهي، كلامي و ادبي به قدر ضرورت مي¬پرداختند. حضور قواعدي چون عقل¬گرايي، بهره¬گيري از دانش تجربي و دستاوردهاي قطعي آن، واقع¬گرايي و توجّه به مسايل و شبهاتي كه از سوي مستشرقان و روشنفكران غرب¬زده بر تعاليم قرآن وارد مي¬شد و پاسخگويي به نيازهاي جامعه در تفاسير اجتماعي، كارآمدي قرآن را در اصلاح امور جامعه بيش از گذشته به نمايش مي¬گذارد.