پایگاه معاونت پژوهش حوزه های علمیه خواهران سراسر کشور

حق به لحاظ صاحب حق به حق الله و حق الناس تقسيم مي شود. به طور كلي حق الناس عبارت است از حقوق متقابل انسانها كه لازمه ي زندگي اجتماعي آنهاست و در گرو رعايت آن امنيت و آرامش در جامعه برقرار خواهد شد . ضرورت بحث در مورد حق الناس به دليل تاكيد فراوان آيات و روايات بر اين مسئله مي باشد كه مضمون تمام آنها دقت ،سختگيري و عدم تسامح در اين حقوق را در بر دارد . لذا مي طلبد با بررسي مباني ، منشاء و ريشه اين حقوق را بشناسيم . براي بررسي مباني فقهي به آيات ، روايات ،عقل و سيره معصومين رجوع خواهيم كرد و در فصل حقوقي تحقيق به بررسي مبناي حقوق مردم در قانون اساسي كشورمان خواهيم پرداخت و استناد اين مباني را در منابع فقه جستجو مي كنيم. به طور كلي مبناي حق الناس را مي توان حق الله ، عدالت ، كرامت ذاتي انسانها ، حقوق طبيعي ، تساوي در آفرينش ، آزادي ،برابري ، حرمت و ارزش انسانها و نگاه انسانگرايي دين اسلام دانست . با توجه به اينكه معيار براي تشخيص حق الله از حق الناس در نگاه فقها و حقوق دانان متفاوت است و از طرفي اين تشخيص آثار و نتايج گوناگوني را در فقه و حقوق به دنبال دارد شناخت مباني مي تواند معيار خوبي براي تشخيص حق الله از حق الناس باشد و براي فقيه و قاضي راهگشا باشد . و همچنين مي‌تواند انگيزه ي افراد را براي رعايت حقوق ديگران بالا ببرد .