پایگاه معاونت پژوهش حوزه های علمیه خواهران سراسر کشور

چكيده قرآن كريم، بزرگترين معجزه الهي؛ بهترين و مهمترين سند حقانيت نبوت و اعتبار اسلام است؛ كه شامل حقيقتِ مقاصد همه كتب آسماني و جامع هرآن چيزي است، كه بشر براي نيل به اهداف عالي الهي و رسيدن به كمال لايتناهي، بدان نيازمند است؛ لذا از همان ابتداي بعثت و نزول قرآن؛ علاوه بر ارائه توصيه ها و نكات اعتقادي و اخلاقي براي تربيت و هدايت انسان؛ راهنماي او در عرصه هاي فقهي و بيان احكام نيز بوده است. با تدوين فقه به عنوان علم دست يابي به احكام شرع از روي متون و منابع اصيل اسلامي، قرآن به عنوان نخستين و اصلي ترين منبع از منابع اجتهاد تلقي گرديد؛ لذا « منبعيّت قرآن در فقاهت »؛ پژوهشي است در جهت شناخت و تبيين جايگاه قرآن و توجه بيشتر به آن در حوزه هاي علم فقه و اصول. براي رسيدن به اين هدف - تبيين جايگاه قرآن در فقه- لزوم شناخت مفاهيم مرتبط با موضوع؛ بررسي مباحث مربوط به مباني، دلايل و قلمرو منبعيّت قرآن در فقاهت؛ لازم مي نمود كه به آنها پرداخته شد. اهميت قرآن در بين منابع فقه، موجب شده است، تا علاوه بر تمسك به آن در ابواب مختلف فقه استدلالي؛ تلاشهاي مستقل و جداگانه اي جهت تدوين احكام فقهي قرآن، تحت عنوان كتب « آيات الاحكام » شكل بگيرد؛ اما از جهت حدود و قلمرو منبعيت اين آيات، در استنباط احكام؛ ميان فقها و انديشمندان اسلامي اختلاف نظر است؛ زيرا برخي معتقدند محدوده اين قلمرو، بسيار گسترده تر است و علاوه بر آيات مصرّح در احكام كه منبعيّت مستقيم در استنباط دارند؛ براي آيات غيرمصرّح ، نيز منبعيّتِ غير مستقيم قائلند.