پایگاه معاونت پژوهش حوزه های علمیه خواهران سراسر کشور

چكيده تنوع اديان در طول تاريخ دين امري مسلّم است و درباره اين كه كدام يك از اديان از حقانيت برخوردارند و پيروان كدام يك از اديان اهل نجات هستند سه ديدگاه عمده انحصارگرايي، شمول‌گرايي و كثرت گرايي مطرح شده است. با سنجش ربط و نسبت اديان با مقوله‌هاي حقيقت شناختي، نجات‌شناختي، ارزش‌شناختي، وظيفه شناختي و معرفت شناختي، پنج ديدگاه در بحث كثرت‌گرايي ديني به وجود مي‌آيد كه عبارتند از: كثرت‌گرايي ديني حقيقت شناختي ، كثرت‌گرايي ديني معرفت شناختي، كثرت گرايي ديني وظيفه شناختي، كثرت‌گرايي ديني نجات شناختي و كثرت‌گرايي ديني ارزش شناختي(اخلاقي). گرچه كثرت‌گرايي ديني با همين نام در زمان حيات شهيد مطهري هنوز در ايران مطرح نشده بود. اما مباحث آن مورد توجه ايشان بوده است. و ايشان در آثارشان به بحث درباره آنها پرداخته‌اند. شهيد مطهري معتقد است كه عصاره اديان مختلفي كه در جهان وجود دارد تنها اسلام است و اسلام بر همه اديان برتري دارد و كثرت‌گرايي ديني حقيقت‌شناختي منتفي است. ايشان دين اسلام را كامل‌ترين دين و منطبق بر زمان مي‌دانند و به لحاظ معرفتي همآوردي براي دين اسلام نمي‌شناسند پس كثرت‌گرايي ديني معرفت شناختي نيز مردود است. و استاد شهيد با توجه به ادله‌ي عقلي و نقلي در مقوله‌هاي نجات‌شناختي و ارزش‌شناختي كثرت را مي‌پذيرد و راه حل ارائه شده ايشان در كثرت‌گرايي ديني نجات‌شناختي قابل توجه و دقت نظر است. اما كثرت‌گرايي ديني وظيفه شناختي را مردود مي‌دانند و با آمدن دين اسلام همه بايد به دستورات اين دين عمل نمايند. واژگان كليدي: كثرت‌گرايي ديني حقيقت¬شناختي، كثرت‌گرايي ديني معرفت شناختي، كثرت‌گرايي ديني وظيفه شناختي، كثرت‌گرايي ديني نجات شناختي، كثرت‌گرايي ديني هنجاري (اخلاقي)، شهيد مطهري.