پایگاه معاونت پژوهش حوزه های علمیه خواهران سراسر کشور

امروزه خانواده به عنوان اولين هسته زير بناي تشكيل دهنده جامعه و در بردارنده كاركردهاي مهم، به عنوان مبحثي مهم مطرح شده است؛ زيرا خانواده نهادي است كه با سرنوشت تك تك مردم ارتباط داشته و عصاره و چكيده هر جامعه است. يكي از كاركردهاي خانواده توليد مثل و استمرار نسل بشر است؛ اما با تعاريف جديد ارائه شده از خانواده و تغيير كاركردهاي اصلي آن، اين نهاد دچار چالش شده و آشفتگي در روابط اجتماعي و تغيير نقش ها و الگوها، از جمله نقش «مادري» را در پي داشته است. نقش مادري از موضوعات بحث برانگيز در حوزه مطالعات زنان است. در اين باره دو نگاه متفاوت وجود داشته است. نخست، نگاه سنتي كه با نگرش مثبت به نقش مادري آن را محدود خانه داري و بچه داري دانسته و رويكرد دوم كه رويكرد غالب فمينيست هاست، مادري را برساخته اي اجتماعي مي دانند كه زمينه ساز ستم بر زنان شده است. از اين رو دراين آشفته بازار رويكردها شناخت نگاه صحيح به نقش مادري جامعه را در شناخت بهتر نقش مادري ياري مي رساند. در رويكرد فمينيستي وحدت نظري درباره مادري وجود ندارد برخي با نگرشي مثبت اما مشروط به آن نگريسته اند و در برخي ديگر – به ويژه در نگاه راديكالي آن- مادري نه تنها با انگاره اي مثبت روبرو نيست؛ بلكه به اتهام زمينه سازي براي استمرار ستم به زنان در طول تاريخ، در دادگاه فمينيستي محكوم است و گاه برخي از آنها خواستار محو و حذف نقش مادري هستند. در رويكرد اسلام، مادري نقشي تحسين برانگيز است و انگاره اي بسيار مثبت درباره آن وجود دارد. در اين رويكرد مادر - هم به عنوان همسر و هم به عنوان عضوي از خانواده- ازيك سو از نقشي مهم در انسجام خانواده و برآورده كردن نيازهاي آنان برخوردار است و از سوي ديگر در كانون محبت و احترام اعضاي خانواده قرار دارد و هركدام به نوعي بايد جايگاه او را محترم شمرند.بدون شك پي آمدهاي پذيرش اين دو نگاه در هستي خانواده و نقش ها و نوع روابط بين اعضاي خانواده تاثيرگذار است. اين تفاوت مي تواند در اموري چون حجم خانواده، ساختار قدرت در خانواده، نقش هاي اعضا و اموري از اين دست تاثير متفاوت داشته باشد. واژگان كليدي : مادري، اسلام، فمينيسم، خانواده،حقوق زن.