پایگاه معاونت پژوهش حوزه های علمیه خواهران سراسر کشور

حجت‌الاسلام سید محسن طباطبایی، در نشستی  به مناسبت هفته پژوهش، با تأکید بر ضرورت شناخت و به‌کارگیری الگوی حکمرانی حکیمانه مبتنی بر نهج البلاغه، این کتاب را عالی‌ترین و عمیق‌ترین مجموعه برای هدایت بشر خواند. وی با تشریح مبانی حکومت در نگاه امیرالمؤمنین علی(ع)، قدرت و ثروت را زمانی مشروع دانست که در خدمت سلامت، رشد و هدایت انسان‌ها هزینه شود و هشدار داد جامعه‌ای که امکانات آن در اختیار عده‌ای خاص متمرکز شود، جامعه‌ای بیمار و رو به زوال است

به گزارش پایگاه خبری و رسانه ای حوزه های علمیه خواهران هرمزگان، حجت‌الاسلام سید محسن طباطبایی در سخنانی به مناسبت هفته پژوهش، با موضوع «حکمرانی حکیمانه در نهج البلاغه»، اظهار داشت: حاکمیت که ترکیبی است از قدرت، ثروت و امکانات، اگر سالم، عادلانه و مبتنی بر اهداف درست انسانی تنظیم و بر آن نظارت سالمی شود، می‌تواند مؤثرترین ابزار برای هدایت بشر و بهره‌مندی از نعمت‌های حیات طیبه باشد

وی با ذکر مثال نظام آموزشی افزود: کودکی بازیگوش و بی‌میل به تحصیل، در سایه امکانات آموزشی و تعهد معلمان می‌تواند مسیر درست را بیابد. این مثال را می‌توان به تمام ابعاد زندگی بشر تعمیم داد. اهمیت حکومت حکیمانه بی‌نظیر و غیرقابل جایگزین است

این استاد حوزه با واکاوی مفهوم «حکمت» در امر حکومت، آن را مرکب از درستی و شایستگی و لغو نبودن و فایده‌مند بودن دانست و گفت: بررسی حکیمانه بودن حکومت، هم در ساختار و هم در بدنه اجرایی آن ضروری است. اساساً نیاز به حکومت آن‌قدر بدیهی است که تردید در آن، تردید در بدیهی‌ترین درک‌های عقلایی بشر است

وی به حدیثی از امیرالمؤمنین(ع) اشاره کرد که می‌فرماید: «لا بُدَّ لِلنَّاسِ مِنْ أَمِيرٍ بَرٍّ أَوْ فَاجِرٍ» و توضیح داد: این روایت به این معنا نیست که حاکم فاجر خوب است، بلکه تأکید می‌کند حتی وجود یک حاکم فاسد بهتر از بی‌حاکمی و هرج‌ومرج است؛ زیرا در آن صورت، ظلم‌های گسترده‌تر و فروپاشی سریع‌تری رخ می‌دهد. تجربه کشورهایی مانند سوریه، لیبی و عراق گواه این مدعاست

طباطبایی تأکید کرد: بدون انسان‌شناسی درست، نمی‌توان از حکومت و غرض آن سخن گفت. حکومت زیرمجموعه‌ای از علوم انسانی است و همان‌طور که مقام معظم رهبری بارها فرموده‌اند، در این علوم باید تعریف مشخصی از انسان، چیستی و ابتدا و انتهای او ارائه شود

وی افزود: اگر انسان را مخلوق ویژه و جلوه‌ای از لطف پروردگار بدانیم که باید با استفاده شایسته از امکانات، به سلامت به سوی او بازگردد، آن‌گاه در سطح کلان نیز حاکمیت باید انسان‌ها را افرادی ببیند که انا لله و انا الیه راجعون هستند و آنان را به سمت خدا رهنمون کند

 استاد حوزه با اشاره به وصف امیرالمؤمنین(ع) از پیامبر(ص) به عنوان «طبیب دوّار بطبّه» گفت: حاکمیت حکیمانه مانند پزشکی دلسوز است که حتی اگر مردم احساس درد نکنند یا درخواستی نداشته باشند، برای درمان و هدایت آنان تلاش می‌کند. نگرش لیبرال که می‌گوید حکومت نباید مزاحم زندگی مردم شود، انسان را از حیات حقیقی و نور الهی محروم می‌سازد

وی  به بخشی از سخنان امام علی(ع) در ابتدای حکومت شان استناد کرد که در آن مردم به رعایت تقوا و مسئولیت نسبت به بُقَع الارض (نقاط زمین)، البقاع (اماکن) و حتی البهائم (حیوانات) مسئول هستند گفت: این چه حکومت حکیمانه‌ای است که همه امور در راستای رضای خدا معنا می‌یابد و اگر تقوا رعایت شود، حتی حیوانات و محیط زیست نیز از گزند انسان در امان می‌مانند

حجت‌الاسلام طباطبایی عدالت را محور اصلی حکمرانی حکیمانه دانست و گفت: امیرالمؤمنین(ع) می‌فرماید حکومت بی‌عدالت، ارزش یک عطسه بز را هم ندارد. همان‌طور که عدم تعادل در مزاج بدن، بیماری می‌آورد، انباشت قدرت و ثروت در دست عده‌ای خاص، جامعه را بیمار می‌کند. وقتی گزارش می‌شود جوانی ۲۱ ساله صاحب ۱۵۳ واحد خالی است، این نشانه همان بیماری مهلک اجتماعی است

وی با اشاره به دو نمونه عینی از سیره امام علی(ع) بر این موضوع تأکید کرد:
۱.برخورد با برادرش، عقیل: امام با وجود فقر شدید عقیل، به او سهمیه اضافه گندم از بیت‌المال نداد و با نزدیک کردن آهن گداخته به دست او، سوزش دنیاپرستی را به او یادآوری کرد.
۲.توبیخ عثمان بن حنیف، فرماندار بصره: امام به دلیل حضور وی در مهمانی اشراف و ثروتمندان و دوری از مردم مستضعف، او را به شدت سرزنش کرد و این رفتار را ناپسند شمرد

طباطبایی با اشاره به هشدارهای مقام معظم رهبری افزود: دشمن وقتی نتوانست از راه جنگ نظامی پیروز شود، به سراغ استحاله فرهنگی و هویتی می‌رود. یکی از خطرناک‌ترین روش‌های او، نفوذ و تغییر تفکر مدیران و مسئولان است. اگر مسئولی از درد مردم و اهداف انقلاب فاصله بگیرد و غرب‌زده شود، خواسته یا ناخواسته به ابزار دشمن تبدیل می‌شود


استاد حوزه در بخش پایانی به نقش مردم در حکمرانی حکیمانه پرداخت و گفت: امیرالمؤمنین(ع) با وجود مقام عصمت، در جایگاه حاکم می‌فرماید: من از خطا مصون نیستم، شما موظفید به من تذکر دهید. این بیان، حق نظارت و مطالبه‌گری مردم از حاکمان را به روشنی تثبیت می‌کند

وی در جمع‌بندی سخنان خود تأکید کرد: «مجموعه این مبانی عمیق در ارزشمندترین گنجینه ما، یعنی نهج البلاغه، تدوین شده است. دنیای معاصر و به ویژه نظام مقدس جمهوری اسلامی، پیوسته نیازمند این مرجع است. اگر مسئولی آغاز کار خود را با نهج البلاغه همراه کند، این گفتمان باید در تمام دوره مدیریتش تداوم یابد و جامعه باید به صورت مدبرانه و خیرخواهانه، آن را مطالبه کند.

حجت‌الاسلام طباطبایی در پایان با دعا برای حفظ نظام اسلامی در پرتو آموزه‌های علوی، سخنان خود را به پایان برد.