در قرآن کریم به علم و علم آموزی توجه بسیار زیادی شده است.
در قرآن کریم میفرماید:
قُلْ هَلْ يَسْتَوِي الَّذِينَ يَعْلَمُونَ وَالَّذِينَ لَا يَعْلَمُونَ : بگو آیا کسانی که میدانند با کسانی که نمیدانند یکسان هستند؟
و یا در آیه ۲۸ سوره فاطر می فرماید:
وَ مِنَ النَّاسِ وَ الدَّوَابِّ وَ الْأَنْعامِ مُخْتَلِفٌ أَلْوانُهُ كَذلِكَ إِنَّما يَخْشَى اللهَ مِنْ عِبادِهِ الْعُلَماءُ إِنَّ اللهَ عَزيزٌ غَفُورٌ [28]
و از انسانها و جنبندگان و چهار پايان انواعى با رنگهاى مختلف آفريديم، آرى [آفرينش جهان با عظمت] چنين است. و تنها از ميان بندگان او، دانشمندان خدا ترسند؛ خداوند توانا و آمرزنده است.
و یا در دیگر آیات و روایات که به این موضوع و اهمیت علم آموزی اشاره شده است
میخوایم بدونیم اساسا علم چیست ؟
علم در مکاتب مختلف تعاریف متفاوتی دارد ؛ اما وجه مشترک آنها دانستن چیزی است که انسان قبلا نمیدانست ، به عنوان مثال علم پزشکی ، مهندسی ، فضا شناسی و...که از قبل راجب این علوم آگاهی نداشتیم که پس از کسب علم به این علوم آگاهی پیدا میکنیم
علم باید جهت توحیدی داشته باشد؛ یعنی اسلام دانشی را توحیدی مینامد که جهت توحیدی داشته باشد و بر خوف و خشیت انسان بیفزاید.
و لذا در سوره مبارکه فاطر آیه 28 که میفرماید: إِنَّما يَخْشَى اللهَ مِنْ عِبادِهِ الْعُلَماءُ : و تنها از ميان بندگان او، دانشمندان خدا ترسند؛ تاکید بر جایگاه علم و دانش دارد و نشان میدهد که این خوف و ترس آنها به خاطر برخورداری آنها از نعمت علم و دانش است
علومی که موجب ترس از خدا نمیشوند ؛ علم واقعی نیستند.
امام جعفر صادق علیه السلام می فرمایند:
كَفى بِخَشيَةِ اللّه ِ عِلما ، و كَفى بِالإغتِرارِ بِاللّه ِ جَهلا
. براى ترس از خدا علم [به او ]كفايت مى كند و براى نترسيدن از [مقام و عذاب] خدا، نادانى [به مقام و عظمت او ]كافى است
در مکتب اسلام علم یک واژه مقدس است در جهت رشد و تعالی انسان و لذا جهت گیری الهی در این علم شرط هست
در مبین اسلام علم را به صورت مطلق علم نمیدانند.علم نوری است که خداوند در قلب بندگانش قرار میدهد.
أَلْعِلْمُ نُورٌ یقْذِفُهُ اللهُ فِی قَلْبِ مَنْ یشآءُ؛ علم، نوری است که خداوند به قلب هرکس که بخواهد میافکند»
یعنی انسان قبل از اینکه ظرف علم قرار بگیرد باید یک استحقاق و لیاقت و ظرفیتی از خودش نشان دهد تا اینکه خداوند این علم ارزشمند را به او افاضه کند
علومی که انسان را از خدا دور می کند به کار بردن واژه علم به معنای حقیقی برای آن جالب و مناسب نیست.
علم بر دو نوع است، علم مسموع و علم مطبوع و علم مسموع اگر مطبوع نباشد فایده ندارد. یکی علم مسموع و شنیده شده که از بیرون فرا گرفته میشود و دیگر علم مطبوع است که از درون طبیعت و سرشت انسان سرچشمه میگیرد که همان قوه ابتکار شخص است
در واقع علم یا اکتسابی هست یا شهودی و معرفتی است .علم مسموع اکتسابی هست ، و با شنیدن به دست می آید و خدادادی نیست
اما علم مطبوع ، از طبع می آید و علمی هست که به واسطه یادگرفتن به وجود نیامده و در سرشت و ذات انسان وجود دارد.
علم انبیا علم مطبوع هست ، در واقع علمی هست که بدون اکتساب به آنها افاضه شده است
قرآن کریم علما را بر دیگر انسان ها برتری داده و در سوره مجادله آیه ۱۱ می فرماید:
يَرْفَعِ اللَّهُ الَّذِينَ آمَنُوا مِنكُمْ وَالَّذِينَ أُوتُوا الْعِلْمَ دَرَجَاتٍ ۚ وَاللَّهُ بِمَا تَعْمَلُونَ خَبِيرٌ ﴿١١﴾ : خداوند کسانی را که ایمان آوردند و به آنها علم داده شده درجات عظیم میبخشد. که در این آیه درجات را به صورت مطلق آورده و حدی برای آن قائل نشده که این نشانه عظمت و بزرگی آن است.
پیامبر خطاب به ابوذر میفرماید: ای اباذر؛ طالب علم را خدا و پیامبران وملائکه دوست میدارند ؛ و علم را دوست نمیدارد مگر انسان با سعادت، پس خوشا به حال طالب علم در روز قیامت ، هر کس از خانه برای یادگیری علم خارج شود، پروردگار برای هر قدمش ثواب شهیدی که در جبهه شهید می شود، اعطاء می می فرماید.