پایگاه معاونت پژوهش حوزه های علمیه خواهران سراسر کشور

استاد ارائه دهنده حجت الاسلام والمسلمین جناب آقای محسن قمر زاده در تبیین مقاله، بیان داشتند یکی از رسالت‌های تفسیر، تبیین جاودانگی قرآن با انتزاع معنای عام از آیات و سرایت احکام آن بر تمام عصرها و برای همه نسل‌هاست که الغای خصوصیت مجری این موضوع مهم است. از جمله راهکارهای تعمیم مفاهیم آیات، گسترش مصادیق آیات با اجرای قاعده الغای خصوصیت است. قاعده الغای خصوصیت در مباحث تفسیری به شکل یک قاعده منسجم و با ضوابط معیّن مورد توجه نبوده است. بدین روی شناخت ضابطه‌مند و اجرای صحیح این قاعده در دوری از تفسیر به رأی و برجسته نمودن جاودانگی و هدایتگری آخرین کتاب آسمانی، مؤثّر خواهد بود. در این مقاله چهار موضوع اصلی؛ مفهوم قاعده الغای خصوصیت، تبارشناسی قاعده الغای خصوصیت، مراحل کاربست الغای خصوصیت در تفسیر، اجرای الغای خصوصیت در آیات مرتبط با زن در قرآن مورد توجه و بررسی قرار گرفت. از آنجا که قرآن کریم کتاب زندگی و هدایت همه انسان هاست؛ مخاطبانش، محدود به زمان و مکان خاصی نیستند و با اجرای راهکارهایی اطمینان آور می‌توان آیاتی را که در ظاهر مخاطبان دیگری دارد، به گونه‌ای مورد توجه قرار داد که پیام‌های کلی و عام از آن دریافت کرد. در این مقاله به برخی آیات (آیات عام با محوریت زن و محل اجرای قاعده الغای خصوصیت قرار نمی‌گیرند و آیات خاص که در بستر عام‌سازی قرار می‌گیرند) مرتبط با زن در قرآن پرداخته شده است. در ادامه جلسه به نقد آن پرداخته شد که ضمن بیان محسنات آن؛ که پژوهشی از مباحث بنیادی و روش شناسی تفسیر است که کمتر مورد توجه قرار گرفته و دارای ساختار منطقی و سهل الوصول است، در سه محور مورد نقد قرار داده شد؛ نقد روشی (اشکالات مربوط به بحث پرداختن به پیشینه و نگارشی)، نقد ساختاری (دو مساله ای بودن موضوع پژوهش) و نقد محتوایی (عدم بررسی هم خانواده های قاعده الغاء خصوصیت مانند قاعده بطن و ...، عدم پرداختن به ضوابط و قواعد قاعده، عدم بیان ویژگی آیاتی که شامل این قاعده نمی گردند، خلط قاعده با پیام گیری از آیه) در ادامه جلسه استاد قمرزاده به اشکال های وارده پاسخ دادند و ضمن پذیرفتن نقد روشی و تشکر از تذکرات استاد ناقد، برخی از اشکال های مطرح شده را مفید دانسته و برخی دیگر را حاصل برداشت اشتباهی و خارج از غرض نویسنده موضوع و پیش فرض اشتباهی استاد ناقد استاد ابراهیمی دانستند.