با استعانت از الطاف حضرت حق و الهام از آموزههای دین مبین اسلام و پیروی از فرامین الهی در آیات مبارکه قرآن کریم که «فَبَشِّرْ عِبادِ الَّذِینَ یَسْتَمِعُونَ الْقَوْلَ فَیَتَّبِعُونَ أَحْسَنَهُ» میفرماید: «پس به بندگان من مژده بده! همان کسانى که گفتار را مىشنوند؛ آنگاه از بهترین آن پیروى مىکنند» و اجرای منویات رهبر معظم انقلاب اسلامی، در خصوص ضرورت راهاندازی کرسیهای مناظره، نقد، نظریهپردازی و آزاداندیشی در رهبر معظم انقلاب اسلامی (مدظلهالعالی) با مخاطب قرار دادن حوزهها بر لزوم تولید نظریه، فکر و حمایت از نظریهسازان و نوآوران تأکید کردهاند و حوزهها را به نهادینه کردن فرهنگ مناظرات فراخواندهاند.
در راستای منویات مقام معظم رهبری در روز 27/09/1402 کرسی آزاداندیشی با عنوان «زنان بد سرپرست، سازش یا طلاق؟!» با حضور اساتید محترم خانمها: طاهره ستوده صدر و خدیجه طباخ شعبانی به عنوان ارائه دهنده و سرکار خانم فاطمه مخلص آبادی فراهانی به عنوان ناقد و سرکار خانم ساره شیخی داور، برگزار شد.
در ابتدای جلسه سرکار خانم ستوده صدر به معرفی زنان بد سرپرست و دلایل ایجاد بد سرپرستی در خانواده پرداخت و با تمسک به آیه 19 سوره نساء «وَعَاشِرُوهُنَّ بِالْمَعْرُوفِ فَإِنْ كَرِهْتُمُوهُنَّ فَعَسَى أَنْ تَكْرَهُوا شَيْئًا وَ يَجْعَلَ اللَّهُ فِيهِ خَيْرًا كَثِيرًا؛ و با آنها بشايستگى رفتار كنيد؛ و اگر از آنان خوشتان نيامد، پس چه بسا چيزى را خوش نمى‌داريد و خدا در آن مصلحت فراوان قرار مى‌دهد.» نظر اسلام را در خصوص حسن معاشرت با همسر بیان داشتند و فرمودند که طلاق را نباید به عنوان اوّلین راهکار در زندگیهایی که با مشکلات عدیده مواجه است قرار داد.
از طرفی نمیتوان خیلی از مسائل را در زندگی با مراجعه به قانون و یا رفتارهای قانونی حل کرد چرا که زندگی زناشویی یک رابطه عاطفی بر پایۀ علاقه و جاذبه است و اگر علقه و جاذبه در کار نباشد قانون هیچ کاری برای این زندگی نمیتواند انجام دهد.
سرکار خانم طباخ شعبانی به مقدمات ازدواج و توجه زنان به حسن انتخاب اشاره کردند و در خصوص الزامات توجه به انتخاب درست بر پایۀ دین مبین اسلام و شروط ضمن عقد مسائلی را طرح کردند. از طرفی با تمسّک به کلام امیرالمؤمنین امام علي(علیه السلام) در بخشی از حکمت 136 نهج البلاغه، «جهاد زنان» را، شوهردارىِ شايسته و سازش بر مشکلات دانستند. چرا که در ميدان جهاد، هم بذل مال است، هم بذل جان و هم جدايى از زن و فرزند و... . لذا چنانچه زنان در برابر مشكلاتِ خانهدارى و اعتراضات و زخم زبانهاى شوهر، تحمّل و بردبارى نشان دهند جهاد مهمى را انجام دادهند. امیرالمؤمنین علی (علیهالسلام) میفرماید: «خداوند، جهاد را بر مردان و زنان واجب كرده، و...، و جهاد زن در اين است كه در برابر آزارى كه از شوهرش مىبيند و در برابر تعصبها و حساسيتهاى او صبر پيشه كند».
خانم مخلصآبادی به عنوان ناقد، با اشاره به اهمیت حفظ کرامت انسانی زنان در مقابل مردانی که خشونتهای خانگی داشته و زنان را دچار آزار و اذیت قرار میدهند، بحث خود را شروع کرده، مطالبی را ارائه داده و از ارائه کنندگان پرسیدند که یک زن تا چه زمانی مأمور به سازش است؟ سقف و زمان سازش را چگونه میتوان تشخیص داد؟ آیا زن در هر حال باید در مقابل مرد بیکفایت و غیر مسئول سکوت کرده و سازش کند؟ آسیبهایی که در خانواده گریبانگیر زن و فرزند می‌شود با سازش قابل جبران هستند؟!
سرکار خانم ستوده صدر در مقابل سوال خانم مخلص آبادی فراهانی از آسیبهای روحی و روانی افراد سخن گفتند و توصیه کردند که زنان و مردان باید قبل از ورود به زندگی زناشویی مهارتهایی را بدانند که ایشان را در رسیدن به زندگی مطلوب کمک میکند.
خانم طباخ شعبانی با اشاره به نمونههایی از مراجعات خود در شعبه خانواده شورای حل اختلاف تأکید کردند که متأسفانه برخی از زنان بدون توجه کافی و صرفا از روی ظاهر افراد وارد روابط زوجینی شده و بعد از مدتی از انتخابهای خود پشیمان میشوند. علت دیگر در بالا رفتن آمار یا درخواستهای طلاق را توقع غیرمنطقی و بیجا از همسر توسط زنان را مطرح کردند و فرمودند برخی زنان به دلایل واهی و توقعات بیجا روابط میان خود و همسر را برهم زده و باعث رفتارهای آزار دهندۀ همسر خود میشوند.
ناقد بحث مجددا نمونهای از زنان بد سرپرست را مطرح کردند که همسر وی شکاک بوده و روابط بیقید بیرون از خانواده داشته که با مراجعۀ زن به مشاوره خانواده از خانم خواسته شده تا روابط مرد را بپذیرد، تا مشکلش حل شود در حالی که با این مشاوره دامنه مشکل گسترش پیدا کرده و به درون خانه و خانواده کشیده شده و دختر نوجوان فرد را هم مورد آسیب قرار داده است. در ادامۀ بیان نمونه سرکار خانم مخلص آبادی فراهانی از ارائه دهندگان خواستند حدود سازش را مشخص کنند و بیان نمایند زنانی که از این دست مشکلات دارند که به علاوه خود ایشان خانواده در معرض آسیب سرپرست قرار میگیرد، تا کجا و تا چه حد مأمور به سازشند و راهکار درست ارائه به این دسته از زنان چیست؟!
خانم ستوده صدر در جواب این نمونه فرمودند نزدیک 300 تا 500 نوع اختلال جنسی وجود دارد، بهتر است خانوادههایی که در معرض این آسیبها قرار میگیرند به روانپزشک مراجعه کنند و اختلالات خود را درمان نمایند. اما برای پیشگیری، خانمها باید اهداف خود را برای تشکیل خانواده بدانند و اگر مردی حواسش به بیرون از خانه جلب شد لازم است خانم رفتار و روابط خود را بررسی نموده و در ابتدا علت را از درون خانه پیگیری کند. مهارت لازم را کسب کنند.
خانم مخلصآبادی فرمودند: بازم توپ را داخل زمین خانمها انداختند، فرض کنیم اصلاً این آقا مریض است مشکل دارد، معتاد را میگوییم: مریض است، صبر کنید تا درمان شود. روانی است میگوییم: مریض است، صبر کنید تا خوب شود، این صبر تا کی؟ زن تا کی باید صبر کند؟ ده سال، بیست سال؟ ...
خانم ستوده در پاسخ: در مشاهدات و تجربیات بنده در مشاوره و شورای حل اختلاب و با توجه به ادبیات دین مبین اسلام بنده متوجه شدهام که زندگی مبارزه نرمی است که خدا کلید حل مشکلات آن را به دست زن داده است. معمولا 98 درصد مشکالات خانوادگی با صبر و گذشت و مهارت افزایی حل شود و گاهی از اوّل هم بهتر به شرط اینکه طرف مقابل بیمار نباشد.
خانم مخلص آبادی فرمودند: فکر کنیم طرف مقابل بیمار است در آن لحظه وظیفۀ ما چیست؟ تا کی باید صبر کنیم؟
خانم شعبانی در پاسخ فرمودند: طلاق. راهکار دین برای جایی که نمیتوان مشکل را حل کرد و زن و خانواده در حرج شدید هستند راهکار اسلام طلاق است. از آنجایی که ما طلبه هستیم سازش را بیشتر سفارش میکنیم. پدران و مادران ما هم سختی میکشیدند ولی با تمام سختیها زندگی میکردند و خدا زندگی ایشان را با فرزندان و نوهها شیرین میکنند. یکی از طلبهها از خودش حرف میزد که خواهری دارد که به لحاظ فکری با هم متفاوتند و دائم از اینکه خواهرش ازدواج کرده و به دلیل مشکلاتی که او در خانواده داشته دائم از طرف خواهرش سرزنش میشده، ولی طلبه گفته من در مواجهه با این خانهداری و شوهرداری بزرگ شدم ولی خواهرم نه و نمونههایی از مراجعات شورای حل اختلاف خودشان تعریف کردند.
در نهایت خانم شیخی مطلب را اینچنین جمعبندی نمودند:
ناقد محترم نمونههایی از زنان بد سرپرست معرفی کردند که از حادترین نوع زنان بدسرپرست است. فرمودند زنان بدسرپرست زنانی هستند که چه از لحاظ مالی و چه از لحاظ عاطفی تأمین لازم را ندارند.
در موارد حاد طلاق به عنوان مبغوضترین حلال الهی یکی از راهکارهایی است که در مقابل زنان بد سرپرست قرار داده شده است. به عنوان آخرین راهکار
آسیبها باید دیده شود در مهارت حل مسئله باید دو اتفاق و آسیب قبل از طلاق و بعد از طلاق باید مورد بررسی قرار گیرد.
اگر هدف از زندگی رضایت الهی باشد (تا جایی که سفارش بزرگان به زنان این است حتی ظرفهای خانه را برای قرب الهی بشوی) و از آنجایی که خوب شوهرداری کردن و صبر در مواقع بداخلاقی و تعصب و رفتارهای خشن جهاد برای زن شمرده شده است؛ و ما میدانیم که جهاد سخت است پس رسیدن به مقام قرب الهی در موضوع شوهرداری همراه با سختی و مشقت است، پس تحمل سختی مساوی است با سازش.
اولویت دین به حفظ زندگی و سازش در زندگی است. زیرا زیباترین بنا در اسلام، بنای خانواده است. آنجا که حفظ زندگی و سازش موجب مشقت غیرقابل تحمل برای زن و فرزندان باشد راه طلاق در اسلام تعریف و توصیه می‌شود.
پس در مرحله اول سازش و اقدام برای رفع مشکلات انجام می‌شود ولی اگر این سازش و تحمل به ثمر ننشست و مشکل حل نشد در مرحله نهایی توصیه دین بر طلاق است.
