پایگاه معاونت پژوهش حوزه های علمیه خواهران سراسر کشور

گستره فقه سياسي در ارتباط فقه حكومتي در منظومه فكري امامين انقلاب فقه سياسي شاخه‌اي از فقه اسلامي است و در پي پاسخ‌گويي به مسائل سياسي و اجتماعي جامعه اسلامي بر پايه منابع چهارگانه شريعت (قرآن، سنت، اجماع و عقل) است. در منظومه فكري امامين انقلاب، فقه سياسي نه‌تنها به‌عنوان بخشي از فقه سنتي محسوب مي‌شود، بلكه به‌مثابه چارچوبي براي تأسيس و اداره حكومت اسلامي نيز تلقي مي‌شود. اين پژوهش با هدف تبيين نسبت فقه سياسي و فقه حكومتي در انديشه امام خميني (ره) و امام خامنه‌اي، به بررسي مباني، روش‌شناسي و كاركردهاي اين دو مفهوم در ساختار نظام حاكميت اسلام بر جامعه مي‌پردازد. روش تحقيق در اين پايان‌نامه، توصيفي-تحليلي و مبتني بر مطالعه اسنادي و تحليل محتواي آثار و بيانات امامين انقلاب و استناد به آيات قرآني و روايات معصومين (عليهم السلام) است. يافته‌ها نشان مي‌دهد كه فقه حكومتي در انديشه اين دو رهبر، توسعه‌اي از فقه سياسي است كه با عبور از فقه فردي، به فقه نظام‌ساز و تمدن‌ساز مي‌انجامد. در اين تحقيق از ادله نقلي و عقلي براي اثبات ولي فقيه و همچنين ديدگاه انديشمندان همچون امام خميني، آيه الله بروجردي، جوادي آملي استفاده شده است. بنابراين، فقيه نه‌تنها مرجع تقليد، بلكه وليّ امر و مدير جامعه اسلامي است. همچنين، فقه حكومتي با تأكيد بر اجتهاد پويا، توانايي پاسخ‌گويي به مسائل مستحدثه سياسي و اجتماعي را داراست. نتيجه‌گيري اين پژوهش نشان‌ مي‌دهد كه فقه سياسي در منظومه فكري امامين انقلاب، بستري براي تحقق فقه حكومتي است و اين دو در تعامل با يكديگر، نقش بنياديني در شكل‌گيري و استمرار نظام اسلامي ايفا مي‌كنند.