پایگاه معاونت پژوهش حوزه های علمیه خواهران سراسر کشور

در معارف قرآني هدف نهايي از خلقت انسان رشد و به مقام خليفةاللهي نائل شدن است. اين هدف والا جز با هدايت الهي حاصل نمي‌شود. هدايت به معناي ارشاد و راهنمايي است؛ و به دو نوع هدايت تقسيم مي‌شود: هدايت عامه و خاصه و قسم اخير به دو نوع هدايت يعني: «هدايت تكويني و تشريعي» كه در مقابل هدايت، ضلالت قرار دارد. «ضلالت» به معني عدول از صراط مستقيم و گمراهي است. ضلالت نيز به دو قسم است: ابتدايي و ثانوي. اضلال ابتدايي از صفات سلبي خداوند است، اضلال الهي همواره ثانوي «كيفري» است. قرآن بر خلاف برخي فرقه‌ها هدايت و ضلالت را در اختيار انسان دانسته، و ضلالت نتيجه گزينش نادرست انسان‌هاست. شرح صدر به معني گشايش سينه يكي از فضائل اخلاقي است كه انسان را به رشد حقيقي رهنمون مي‌سازد. با توجه به آموزه‌هاي قرآني مي‌توان دريافت كه شرح صدر به معناي افزايش ظرفيت وجودي و باز شدن سينه براي پذيرش و تسليم بودن است. اين ويژگي موهبت الهي است كه آثاري همچون هدايت الهي، آراسته شدن به نور عمل و ايمان و... دارد. در مقابل آن، ضيق صدر قرار دارد كه تنگ و بسته شدن قلب و روح و از دست دادن توفيق كار خوب و عقيده سالم است كه زمينۀ انحراف بيشتر را فراهم مي‌كند. در مقالات و كتب مختلف هدايت و ضلالت، شرح صدر و ضيق صدر به صورت جدا بررسي شده، ولي به ارتباط آنها نسبت به هم پرداخته نشده است. خداوند زماني كه اراده كند انسان را هدايت كند، سينه‌اش را مي‌گشايد تا بتواند به توفيقات روزافزون دست يابد؛ و زماني كه انسان با گناه و عصيان و سركشي خويش مسير دوري از خدا را پيش گيرد، خداوند سينه‌اش را تنگ كرده، او را در مسير ضلالت و گمراهي رها مي‌كند.