پایگاه معاونت پژوهش حوزه های علمیه خواهران سراسر کشور

چكيده سوگند اصولاً به صورت مستقل و بدون نياز به ادله ديگر از جمله ادله اثباتي و قاطع دعواي محسوب مي شود و داراي انواع مختلفي است. با وجود اين؛ سوگند ابتدايي به عنوان يكي از انواع آنها به صورت استثنايي به همراه ادله ديگر به عنوان ادله اثبات به كار گرفته مي شود و در فقه اماميه و حنفيه در خصوص آن قواعد و ضوابطي تعيين شده است. به همين دليل در پژوهش پيش رو اين سوال اساسي مطرح شده است كه؛ رويكرد فقه اماميه و حنفيه نسبت سوگند ابتدايي چگونه است؟ بدين ترتيب به روش توصيفي- تحليلي مورد بررسي و پاسخ قرار گفته و چنين نتيجه گيري اجمالي شده است كه در فقه اماميه و حنفيه مهمترين موضوع سوگند ابتدايي، دعاوي عليه دارايي و ماترك متوفي، مجنون، غائب و طفل است، لكن در خصوص ساير موضوعات مشمتل بر سوگند ابتدايي اتفاق نظر وجود ندارد. همچنين قواعد و ضوابط آن موارد و موضوع هاي مشمول سوگند ابتدايي و نحوه اداي سوگند، اجماع و اتفاق نظر كامل بين فقه اماميه و حنفيه وجود ندارد. همچنين از حيث سندي( آيات قرآن كريم و روايات مثبت سوگند ابتدايي)، اتفاق نظري وجود ندارد. با همه اين تفاسير؛ از نظر‌‌ترتيب در ميان ادله اثبات دعوي به عنوان آخرين دليل و مستند در محاكم قضايي ( از جمله در ايران) مورد توجه قرار مي‌‌گيرد، اما بدون شك نقش اساسي و مهمي رسيدگي قضايي و فصل خصومت دارد.