پایگاه معاونت پژوهش حوزه های علمیه خواهران سراسر کشور

ابن ادريس حلي تنها فقيه نامآور در قرن ششم هجري بود كه توانست با ركود نسبي و ايستايي كه به دليل سيطره علمي شيخ طوسي بر فقه شيعه سايه افكنده بود، به مبارزه برخيزد. اين فقيه برجسته با روح نقاد، انديشه اي بلند و جسارت علمي خويش، راه را براي بالندگي فقه و فقهاي نوانديش بعدي هموار ساخت. از اين رو تحولي شگرف در تاريخ فقه و اجتهاد شيعه ايجاد نمود. از اين رو در پژوهش حاضر تلاش شده است تا به روش تحليلي- توصيفي نوآوري ها و فتاواي اختصاصي ابن ادريس حلي در حوزه فقه العبادات و فقه المعاملات به صورت خاص مورد فحص موضوعي و بررسي فقهي قرار داده شود. يافته هاي تحقيق بيانگر آن است كه ايشان در ابواب مختلف عبادات نظير طهارت، نماز، روزه، زكات، حج با تكيه بر مباني فقهي و اصولي اتخاذي خود، به ارائه نظريات و فتاواي جديد پرداخته است. هم چنين در اكثر بخش هاي فقه المعاملات از جمله بيع، نكاح، طلاق، ضمان با ابتكارات و فتاواي مقابل مشهور تأثير به سزايي در شكستن سنت تقليد و سير صعودي و تكاملي فقه شيعه داشت. در مسائل مطرح شده، هرچند ممكن است ساير فقها اقوالي متفاوت و مغاير با مشهور اتخاذ كرده باشند ولي محقق به منظور پرهيز از اطاله كلام و جلوگيري از خروج موضوعي، تلاش خود را معطوف به بيان آراء و فتاواي ابن ادريس و صرفاً بيان نظر مشهور در اين رابطه نموده است و از مقايسه قول ابن ادريس با ساير فقها تا حد امكان اجتناب كرده است. البته ادله فقهاي موافق با نظر ابن ادريس را به جهت تكميل بحث، ذيل ادله ايشان متذكر شده است. و منظور از نوآوري در اين پژوهش؛ فتوايي است كه كسي قبلاً آن را صادر نكرده و ايشان ارائه نموده است. همچنين فتوايي كه ايشان مخالف با نظر مشهور يا اجماع ارائه داده و مخالفت با فقيه ديگر را نوآوري به شمار نياورده است.