پایگاه معاونت پژوهش حوزه های علمیه خواهران سراسر کشور

چکیده دیدگاه ارائه‌کننده
منظور از تنظیم نسل، برنامه ریزی صحیح شرعی برای زن و شوهر با توجه به توانایی¬شان در تربیت فرزند و توانایی جامعه در فراهم کردن نیازهای یک زندگی سعادتمندانه است تا تعداد معینی فرزند داشته باشند.
طرفداران جایز نبودن تنظیم نسل به نصوص مختلف شرعی استدلال میکنند مانند ناپسند بودن رسوم جاهلیت در زنده‌به‌گور کردن دختران، کشتن فرزند از بیم فقر، نابود شدن کسی که بدون فرزند بمیرد، تأکید بر اختیار همسر زایا، برشماری فرزند به‌عنوان یکی از نعمتهای الهی، ترویج بسیار فرزند دار شدن، نهی از ترک ازدواج و فرزند دار نشدن، آموزش دعاهایی به مسلمانان برای فرزند دار شدن و فراخوان روشن اسلام به مسلمانان برای افزایش نفوس صالح. دریکی از این روایات امام علی (علیه‌السلام) می فرماید: ازدواج کنید که پیامبر خدا (صلی‌الله علیه وآله) بسیار می فرمود: «هر که می خواهد از سنت من پیروی کند، ازدواج کند و طلب فرزند نماید؛ همانا من در قیامت به کثرت شما بر امت های دیگر مباهات می کنم». ایشان در روایت دیگری می فرماید: «چه چیزی مؤمن را از ازدواج بازمی‌دارد؟ شاید خداوند نسلی به او بدهد که زمین را با کلمه لااله‌الاالله سنگین کند». بقای بشر از راه تولیدمثل است؛ پس هرگونه ایستادگی در برابر این انگیزه به معنی مخالفت با فطرت بلکه سوءظن به خداوند است، زیرا خداوند متعال این دین را بنا بر فطرت فرو فرستاده و روزی انسان را به‌روشنی ضمانت کرده است؛ تنظیم نسل، فشار استعمار است تا تعداد مسلمانان را کاهش داده و سبب تضعیف قوای آنان شود.
چکیده دیدگاه منتقد
در میان روایات مواردی وجود دارد که عزل را جایز می داند و پیشوایان مذاهب چهارگانه بر اساس آن روایات به جواز عزل با اجازه زن حکم کرده-اند؛ مالک و ابوحنیفه و شافعی حتی بدون اجازه زن نیز به جواز عزل حکم داده اند؛ مشهور نزد امامیه، جواز عزل است؛ امام خمینی (ره) نیز جواز عزل را بدون اشکال می داند، ایشان اصاله الاباحه در اصل ازدواج و فرزند دارشدن را به ویژه زمانی که به هیچ‌یک از زن و مرد زیانی نرسد و رضایت داشته باشند، مطرح می کند؛ این موارد از دلایل طرفداران جواز تنظیم نسل است.
جمع‌بندی داور
1.    اسلام در شرایط طبیعی، افزایش تعداد فرزندان را که سبب تقویت مسلمانان است، بی اشکال می داند؛
2.    هرکسی که نیاز به محدودیت نسل و تنظیم خانواده دارد، می¬تواند یکی از راه های مشروع این کار مانند عزل را انتخاب کند.
3.    شایسته است مجلس شورای اسلامی برای محدودیت نسل قانونی وضع نکند؛ زیرا مخالف گرایش اجتماعی اسلام است و تنگنایی بدون توجیه برای مسلمانان ایجاب می کند و عسر و حرج دارد؛ اگر زمانی دولت با بحران کلی مواجه شود و مصلحت جامعه، تنظیم خانواده را ایجاب کند، مانعی برای وضع این قانون نیست؛ نظام اسلامی نه از روی ولایت، بلکه برای جلوگیری از ضررهای بزرگ اجتماعی که نتیجه کنترل نکردن جمعیت است، می تواند به محدود کردن نسل اقدام کند و این در صورتی است که حدیث لا ضرر را شامل زیان های اجتماعی هم بدانیم.
منابع وماخذ:
کلیدواژه ها: کنترل جمعیت، تولد فرزند، خانواده، فرزند، عزل.