پایگاه معاونت پژوهش حوزه های علمیه خواهران سراسر کشور

/ شوراي عالي حوزه علميه قم مركز مديريت حوزه هاي علميه خواهران معاونت پژوهش عنوان: نقش انسان ها در تعيين سرنوشت اجتماعي خود با تأكيد بر آيه« إِنَّ اللَّهَ لا يُغَيِّرُ ما بِقَوْمٍ حَتَّى يُغَيِّرُوا ما بِأَنْفُسِهِمْ »(رعد/11 ) استاد راهنما: حجت الاسلام والمسلمين دكتر محمود ابوترابي جج استاد مشاور: حجت الاسلام والمسلمين علي اصغرفضيلت نگارنده: سكينه صفرپور اندواري سال تدوين1392 / تقديم اين پايان نامه را تقديم مي دارم به ساحت مقدس قلب عالم امكان و منجي عالم بشريت حضرت امام زمان عجل الله تعالي فرجه الشريف. تقدير وسپاس حمد وسپاس بيكران خداي را سزاست كه مرا به بهترين وكاملترين راه خود يعني راه اسلام و قرآن رهنمون ساخت. و با سپاس فراوان از مسؤولين واساتيد بزرگوار مدرسه علميه الزهراء خصوصا آيت الله نورمفيدي كه حق بزرگ پدري برگردنم دارند واز نفس گرم شان در درس هاي اخلاق بهره ها گرفتم و قدرداني ويژه دارم از استاد راهنماي محترم جناب حجت الاسلام والمسلمين دكتر محمود ابوترابي و استاد مشاور محترم جناب حجت الاسلام والمسلمين علي اصغر فضيلت كه با صرف وقت شريف خود و باحوصله زياد مرا در تدوين اين پايان نامه ياري رساندند. چكيده تمام موجودات و ممكنات عالم داراي سرنوشتند. مخلوقات با عنايت بر قدرت بر تغيير يا عدم قدرت بر تغيير سرنوشت خود به دو دسته كلي تقسيم مي شوند ؛ دسته اول قادر به دگرگوني سرنوشت خود هستند مثل انسان ها ،البته آن گروهي كه صاحب عقل وانديشه نيستند از اين جمع خارج اند و دسته دوم، گروهي از ممكنات -غير از انسان ها- هستند كه همانند انسان قادر نيستند سرنوشت خود را تغيير دهند. از طرفي انسان ها اجتماعي خلق شده اند بنابراين از منظر قرآن و روايات انسان ها با انتخاب نوع گرايشات و كارها تعيين كننده سرنوشت اجتماعي خود هستند يا آن را به سوي سعادت مي برند و يا به انحطاط و زوال مي كشانند. خداوندمي فرمايد: « ان الله لايغير ما بقوم حتي يغيروا ما بانفسهم »جوامعي كه اهل مطالعه ي قصه هاي قرآني و تاريخ گذشتگان هستند به عوامل سعادت و شقاوت اقوام سلف پي برده و از كردارها و گرايشاتي كه سبب نابودي آن جامعه ها شده دوري مي جويند و با اختيار , به خوبي ها روي آورده و سرنوشت نيكي براي خود و جامعه خويش رقم مي زنند . از جمله دستاودهاي اين تحقيق آن است كه تا زماني كه قومي در حالات دروني خود تغيير حال ندهد يعني تا وقتي كه اعتقاد و عملش رنگ و بوي ايمان به خدا و معاد، امر به معروف ونهي از منكر، حق دوستي،عدالت محوري، انفاق و احسان و...بدهد خداوند هم نعمت آنها را استمرار داده و به نقمت تبديل نخواهد كرد مگر اين كه جاي ايمان شان به كفر، حق محوري به حق كشي ، عدالت خواهي به بي عدالتي وانفاق واحسان به خساست و بخل ورزي، سپاس و شكر به كفران نعمت و ناشكري تغيير پيدا كند در اين صورت سنت الهي هم جاري خواهد شد و از باب عقوبت، بدبختي و مصيبت جاي سعادت و رفاه و خوشبختي مردم اجتماع را خواهد گرفت. سنت هاي الهي بر حيات فردي و اجتماعي هم مؤمنان و هم غير مؤمنان حاكم است كه هرگز قابل تبديل و تغيير نيست. واژگان كليدي: انسان،سرنوشت اجتماعي ،قضاوقدر،اختيار و جبر،سنن الهي.