پایگاه معاونت پژوهش حوزه های علمیه خواهران سراسر کشور

ضمن تشکر و قدردانی از زحمات تمامی دست اندرکاران جشنواره علامه حلی، در ارزیابی
اجمالی آثار ارسال شده به جشنواره که توسط اینجانب انجام گرفت ، غالبا آثار از حیث محتوا،
ضعیف و از سبک و ساختار و غنای محتوا و خلاقیت و نوآوری، کم بهره به نظر می رسید
و ردّپای نویسنده و قلم وی در آثارش کمتر دیده م یشد. اگر چه مقالات ساختار ظاهری
آثار معمولا رعایت شده بود، ولیکن غالباً محتوایی علمی نداشته و ضوابط دقیق در نوشتن
هیچکدام از موارد مذکور رعایت نشده بود. علی رغم وجود چنین وضعیتی، مقالاتی هم دیده
م یشد که علاوه بر اینکه از ساختار و انسجام مطالب و چارچوب محتوایی خوبی برخوردار
بودند و از منابع متعدد و غنی، کاملاً مرتبط و دست اول استفاده شده بود، تحلی لها، نظریات
و نقدهای نویسنده نیز مشهود و قابل تحسین بود.
آثار ارسال شده به جشنواره، غالبا مقاله و پایان نامه بود که غالبا به روش کتابخان های
تدوین شده بود. با توجه به اینکه موضوعات پیشنهادی جشنواره، قابلیت تحقیق پیمایشی
و پژوه شهای میدانی را داشت، ولی عملاً تحقیقاتی که بر اساس روش میدانی انجام شده
باشد، کمتر به چشم می خورد.
بنابراین، اگر انتظار م یرود تحقیقات طلاب، جدید و کاربردی باشد و در جهت بهینه کردن
و ضعیت موجود اجتماع بتوان از نتایج آ نها بهره برد، باید طلاب از طریق برگزاری دوره های
آموزشی، با روش تحقیق میدانی و تجزیه و تحلیل آماری آشنا شوند و انگیزه پیدا کنند تا به
چنین تحقیقاتی که البته بسیار پر زحمت نیز هستند اقبال نشان دهند.
با توجه به بسته بودن فضای نوآوری، نظریه پردازی و نقد، هنوز روش علمی تحقیق، لااقل
در حوزه علوم اسلامی، منتج و کاربردی نشده و برای تشخیص اینکه چه چیزی نوآوری است
و کدام نظریه است و کدام نقد علمی، معیار مشخصی وجود ندارد.
در میان آثار رسیده به جشنواره علامه حلی برخی مقالات ارزشمند که دارای موضوعات
کاربردی و به روز و درصدد پاسخگویی به نیازهای جامعه و شبهات مطرح در جامعه تدوین

شده بود، نیز به چشم م یخورد که نشان دهنده، هوشیاری و دغدغه مداری طلاب م یباشد.
غالب آثار ارسالی به جشنواره، در حد آثار علمی-پژوهشی و یا علمی ترویجی نبود. از این
رو، برگزاری کلاس های روش تحقیق و آشنایی طلاب با شیوه های استاندارد مقاله نویسی
و تولید آثار علمی، ضروری است، چرا که شأن پژوهش، فرآیند تولید علم است، برخلاف بسط
اطلاعات دیگران که توسعه است نه پژوهش.
اگر چه شاهد تلاشهای بسیاری برای برگزاری این جشنواره هستیم و نسبت به سالهای
گذشته روند رو به رشد آن مشهود است، ولی باید گفت این جشنواره در مقایسه با جشنوار ههایی
که وجهه فرا ملی دارند، مسلماً قابل رقابت نم یباشند، با این حال در مقایسه با جشنوار ههای
داخلیِ هم تراز از حیث وسعت، در رقابت است و در حدی متوسط قرار دارد.
از طلاب و پژوهشگران انتظار م یرود، با بالا بردن توان و دانش و مهارت خود و آشنا شدن
با رو شهای تحقیق و با انتخاب موضوعات نو، بدیع و غیرتکراری و همسو با نیاز جامعه و
با بهر همندی از منابع غنی، متعدد، اصیل، دست اول و کاملاً مرتبط، به جمع آوری اطلاعات
پرداخته و با رعایت اخلاق حرف های پژوهش و با حوصله و دقت، مراحل تحقیق را طی نمایند.
در این راستا لازم است از ساده انگاری و شتاب زدگی در تحقیقات و پژوه شهای خود،
دوری نموده و امانتداری لازم را مراعات و مستند سازی کنند. مرعوب اسم ها و رس مها نشوند
تا بتوانند مطالب را نقد و تحلیل کنند. سئوالات اصلی و فرعی را به درستی طراحی نمایند.
منبع شناسی دقیق داشته باشند و مطالب را مستند و متقن بیان کنند. از خرافات و تعصبات
خانوادگی، فرق های، صنفی، سیاسی و نژادی دوری نمایند. با استفاده از حس کنجکاوی،
تجارب، دانش و وقایع زندگی روزمره خود، و با مشاوره با متخصصان مجرب و مراجعه به
منابع و مقالات تخصصی و منابع الکترونیکی و ... موضوعی نو، کاربردی، غیر تکراری و
دارای اولویت و اهمیت را انتخاب نمایند و اندیش ههای خود را در موضوعات کلی به سؤال
تبدیل نمایند و سپس به اصلاح و ویرایش آ نها پرداخته و به مسأله تحقیق دست پیدا کنند
و تحقیقی مسأله محور را پی ریزی کنند.
در این راستا، تعیین طرح دقیق، عنوان مناسب، پیشینه سازی مسأله، فرضیه یابی و
رو ششناسی مسأله مورد انتظار است. باشد تا بتوانند اثری دارای نوآوری در شیوه و سبک و
محتوا داشته باشند. نظری های را به بار بنشانند، به گسترش دانش کمک کرد، و پاسخ گویی
مسائل جامعه و شبهات آن باشند و به نحوی از انحاء به تولید علم بپردازند

 

منبع: ویژه نامه پنجمین چشنواره حلی استان تهران