پایگاه معاونت پژوهش حوزه های علمیه خواهران سراسر کشور

اخلاق مجموعه صفات پايدار در نفس است كه متناسب با اين صفات اعمالي بدون تكرار و تأمل و تفكر از انسان صادر مي‌شود. قرآن كريم يكي از اهداف بعثت نبي اكرم (صلي‌الله‌عليه‌وآله) را تكميل مكارم اخلاقي دانسته است و همچنين رستگاري انسان‌ها را در سايه‌ پاك كردن خود از بدي‌ها و رذايل و آراسته شدن به ‌فضايل اخلاقي دانسته است. پيامبر گرامي اسلام (صلي‌الله‌عليه‌و آله) به‌عنوان يك فرمانده و حاكم اسلامي به‌گونه‌اي عمل مي‌كردند كه پيروانش به‌‌ اصول اخلاقي تشويق و ترغيب شوند. يكي از مواقع مهم بروز اين مكارم اخلاقي صحنه غزوات و جنگ‌ها بود. در نوشتار حاضر بنا بر آن است اخلاق اسلامي پيامبر (صلي‌الله‌عليه‌وآله) را در دو غزوه بدر واحد در سه بُعد الهي و فردي و اجتماعي توصيف و تحليل شود. عملكرد پيامبر (صلي‌الله‌عليه‌وآله) در جنگ‌ها مبتني بر اصول اخلاقي و انساني بود. تمام جنگ‌هاي ايشان، حتي درگيري‌هاي جزئي حضرت براي دفاع از خود و ياران و قبولاندن اسلام به مردم بود. جنبه‌هاي اخلاقي و انساني پيامبر (صلي‌الله‌عليه‌وآله) مثل: عطوفت، رحمت، گذشت و بخشش دشمنان، پايبندي به عهد و پيمان، مشورت، و... در جنگ‌ها نمايان بود كه امروزه چندان مورد توجه قرار نمي گيرد. ما در اين نوشتار در صدد آن هستيم اين فضايل اخلاقي حضرت را بيان كنيم تا همه در هر مسئوليتي كه بر عهده دارند از اين فضيلت‌ها استفاده كنند و آن را در برنامه‌هاي خود آن را به مرحله اجرا برسانند. به‌عنوان‌نمونه روحيه مشورت‌خواهي و مشورت‌دهي پيامبر (صلي‌الله‌عليه‌وآله) در زندگي عمومي‌ خويش با مردم حتي در صحنه نبردها به‌عنوان يك هم‌نوع به مسلمانان مي‌آموزد بهترين شيوه زندگي جمعي، به‌كارگيري مشورت است. با ترغيب ديگران به اين امر، زمينه‌هاي لازم براي گسترش فرهنگ مشورت‌خواهي و مشورت‌دهي در جامعه اسلامي فراهم مي‌شود.