پایگاه معاونت پژوهش حوزه های علمیه خواهران سراسر کشور

اين پژوهش با عنوان «بررسي و تحليل مصاديق مدارا در قرآن»، در سه فصل سامان يافته و عهده دار بيان مصاديق قرآني مداراست (كه واژه آن در قرآن نيامده) و به نتايج زير دست يافته است: - در فصل نخست با عنوان «كليات، مفاهيم و پيش نيازهاي تحقيق» اين نتيجه حاصل شد كه اولاً مدارا به واژگاني معنا شده است كه براي رساندن معناي آن بايد از همه آن‌ها كمك گرفت. اين معاني عبارت‌اند از: ملايمت، ملاينت، ملاطفت (رفق) و همراهي نيكو با مردم و تحمل كردن آنان. البته كلمه مدارا دوگونه كاربرد دارد: گاه در معنايي عام (سازگاري و نرمخويي و دوري از خشونت و سختگيري و ستيزه‌گري و نيز تحمل و ناديده‌انگاري) به كار مي‌رود. گاه نيز در معنايي خاص (تحمل و ناديده‌انگاري و چشم‌پوشي از بدي ديگران) به كار مي‌رود. ثانياً معيارهاي كشف مصاديق مدارا در قرآن عبارت‌اند از گوهر معنايي مدارا و تصريحات اهل بيت (ع). - در فصل دوم با عنوان «قلمروهاي مدارا در قرآن» دريافتيم كه قرآن كريم مدارا را در گستره‌‌اي وسيع بيان كرده كه قلمروهايي گوناگون را دربر مي‌گيرد؛ از خانواده گرفته تا جامعه و از همكيشان گرفته تا غيرهمكيشان و از مؤمنان واقعي گرفته تا منافقانِ به‌ظاهر مؤمن. آيات بيانگر مدارا نيز برخي مقيدند (به مدارا با خانواده، مؤمنان، اهل كتاب و مشركان و كافران ذمّي) و برخي مطلق و ناظر به مدارا با همه مردم-اند. - در فصل سوم با عنوان «تبيين و تحليل مصاديق قرآني مدارا» به اين نتيجه دست يافتيم كه آيات بيانگر فروتني و نرمي با مردم، گذر كريمانه از كنار بدي، هَجر جميل يا دوري شايسته از بدان، واكنش نرم در برابر خشونت ديگران، دفع بدي با نيكوترين خصلت، رويگرداني از نادانان، عفو و صفح و گذشت از لغزش ديگران، معروف‌مداري در معاشرت، استغفار براي خطاكاران، و جدال احسن با مخالفان، و ... از آيات بيانگر مدارا هستند، گرچه واژه مدارا در آن‌ها نيامده است.