پایگاه معاونت پژوهش حوزه های علمیه خواهران سراسر کشور

حريم خصوصي از موضوعاتي است كه از ديرباز مورد توجه فقهاي شيعه بوده و نسبت به آن حساسيت خاصي وجود داشته است و در كلام و سيره اهل بيت عليهم السلام نيز بسياري مورد تاكيد قرار گرفته است اهميت حفظ حريم خصوصي با توجه به اينكه با حفظ كرامت و عزت انسان‌ها ارتباط تنگاتنگي دارد مورد تاكيد خداوندو از اهداف خلقت به شمار مي‌آيد اما در برخي از موارد بنا بر مصالح فردي و اجتماعي و اقتضائات جامعه فقها حكم ورود به حريم خصوصي افراد داده اند.بنابراين هدف از اين تحقيق آشنايي با موارد جواز نقض حريم خصوصي و بيان ديدگاه فقهاي شيعه در اين زمينه مي‌باشد كه از جمله موارد جواز نقض حريم خصوصي ميتوان تجسس با غرض شرعي و عقلايي صحيح، تجسس جهت حفظ امنيت نظام اسلامي، تجسس از كارگزاران حكومت اسلامي، تفحص و تفقد حاكم از احوال محرومان و همچنين تجسس به اقتضاي قاعده اهم و مهم و تجسس از امور ديني و عقيدتي و در راستاي فريضه امر به معروف نهي از منكر و تجسس با هدف مقابله با معاندين و بدعت گذاران و همچنين مبارزه با مفسدين اقتصادي را برشمرد. از مجموعه مباحث مشخص شد علي رغم تاكيد اسلام بر حفظ حريم خصوصي افراد در برخي موارد بنا بر مصالح عامه و اقتضائات مختلف فردي و اجتماعي و در صورت تزاحم بين اهم و مهم نقض حريم خصوصي نه تنها حرام نيست بلكه گاهي واجب نيز مي‌باشد و اين موضوع از ديدگاه فقهاي شيعه بررسي و بيان شده است چرا كه اسلام علاوه بر احترام به حريم شخصي افراد در مواردي كه مساله مهم تري همچون حفظ اسلام و امنيت اسلامي و همچنين مصالح حكومت اسلامي و در راستاي نظارت بر عملكرد كارگزاران و عمّال حكومتي و از طرفي تربيت طفل توسط والدين و همچنين جهت فريضه امر به معروف و نهي از منكر و شناسايي و مبارزه با معاندين و بدعت گذاران به منظور پاكسازي جامعه از تفكرات آلوده و مخرب و همچنين شناسايي محرومين و نيازمندان و مستحقين دريافت واجبات مالي براي كمك رساني و خدمت به آنان و در راستاي مبارزه با مفسدين اقتصادي و اخلالگران در امور مالي جامعه ورود به حريم خصوصي افراد از لوازم بوده و موجبات آرامش و بهره مندي افراد جامعه را فراهم مي‌سازد. در اين تحقيق تلاش شده است كه با رجوع به كتب فقهي و اخلاقي از طريق جستجوي كتابخانه‌اي به گردآوري، تطبيق و تحليل نظرات فقهاي اماميه در اين موضوع پرداخته شود.