پایگاه معاونت پژوهش حوزه های علمیه خواهران سراسر کشور

خلود و جاودانگي در طول عمر بشريت مسئله اي مورد بحث و اختلاف بوده و شايد بتوان گفت در تمامي اديان علي الخصوص مد نظر علماي اسلامي بوده است. درباره پذيرش خلود در بهشت بين عالمان اسلامي اختلافي وجود ندارد اما درباره دوزخيان دسته اي طرفدار خلود در آتش جهنم و عذاب دائمي هستند و به آيات و روايات استناد كرده اند و دسته ديگر كه اغلب عرفا و فلاسفه اند بر اين باورند كه خلود در آتش هست اما عذاب به جهت غلبه رحمت الهي از بين مي رود يا دوزخيان به عذاب خو مي گيرند.ما در اين پايان نامه با توجه‌ به مفاهيم رحمت واسعه‌ي الهي و خلود در جهنم و بحث‌هاي جانبي معادشناسي كه اين مفاهيم به همراه دارند، به اين سؤال ، كه چگونه مي‌توان بين رحمت واسعه الهي و خلود در جهنم رابطه‌ي برقرار كرد كه هم رحمت واسعه و هميشگي الهي در جنبه شمولش براي مؤمنان و هم عذاب دائمي الهي در جنبه شمولش براي كافران را درصحنه حسابرسي قيامت جمع نمود؟ كه به عنوان پاسخ ميگوييم: با بررسي مفاهيم خلود و رحمت الهي و بيان و بررسي ديدگاه ها ي مفسرين و علماء صاحب نظر ميگوييم كه ذات خدا به وصف اخلاقي رحمت متصف ميشود و نظريه معلولي معنا كه در حوزه معناشناسي فلسفي مطرح است ، اين امكان را به وجود مي آورد كه وصف اخلاقي رحمت، به همان معناي انسان انگارانه آن، يعني دلسوزي و مهرباني، درباره ذات خدا به كار رود. با توجه به مفاد نظريه معلولي معنا، مي توان ادعا كرد كه مهربان و دلسوز بودن خداوند منافي با بساطت ذات او نيست. معناشناسي كفر در قرآن كريم نشان مي دهد كه كفار همان ظالمان پايمال كنندہ اخلاق هستند كه تا حد ممكن و تا زماني كه مايل اند بر مظلومان ظلم روا مي دارند. همچنين رحمت خدا يا همان دلسوزي او براي مظلومان اقتضا ميكند كه داد آنها را از كفار بازستانده و آنها را تا زماني كه مايل است در جهنم عذاب كند.و اين روش به دليل اينكه ثمره عمل خود فرد است هيچ قبحي براي آن وجود ندارد و از سويي ديگر وسعت فراگير رحمت خداوند به دار دنيا اختصاص دارد اما در دنياي ديگر، رحمت خداوند به مؤمنان محدود است و مانع عذاب جاودانه كفار در جهنم نيست.