پایگاه معاونت پژوهش حوزه های علمیه خواهران سراسر کشور

خانواده ركن اساسي جامعه‌ي انساني است و شرط پويايي و استواري آن، وجود روابط صحيح و پايدار ميان همسران است. دين مبين اسلام براي حفظ و دوام كانون خانواده اصولي را در نظر گرفته است. يكي از اصول حاكم بر روابط خانوادگي اصل كرامت است. روابطي كه افراد در خانواده دارند بر مبناي تكريم و گرامي داشتن يكديگر است. در اين نگاه همسر و فرزندان افرادي با ارزش، شريف و داراي كرامت ذاتي اند. اين اصل مورد پذيرش تمام اديان الهي است و در متون حقوقي نيز به عنوان حقي براي تمامي شهروندان مطرح است. وجود حسن خلق ومعاشرت نيكو بين زوجين از ديگر اصول مطرح شده در جهت استحكام بنيان خانواده است. اگرچه اين امر به دلالت عقل ثابت شده است، اما با بررسي منابع اصلي فقهشيعه كه همان قرآن و سنت است، اين اصل و زواياي مختلف آن كه همان كيفيت و نحوه ارتباط ميان زوجين است به درستي قابل استخراج ميباشد و با تبيين ويژگي خاص معروف، مي توان آن را از ديگر اصطلاحات مشابه باز شناساند. محيط خانواده، فضاي ويژه اي است و ضابطه ي رفتاري مناسب را مي طلبد. براي همسران به معناي معاشرت شايسته و رفتار انساني مناسب با زنان و براي مردان به واسطه نقش مديريتي در خانواده نيازمند احترام و حفظ جايگاه و منزلت خود در خانه هستند تا نظام خانواده را با پايداري و ثبات به اهداف خود برسانند. از آنجايي كه اصل كرامت و معاشرت نقش مهمي در روابط خانوادگي دارند و فقدان اين اصول خانواده را در معرض جدي ترين آسيب ها قرار مي دهد و منجر به تزلزل و تضعيف بنيان خانواده مي شود، لذا پرداختن به مفهوم و جايگاه اين اصول در روابط خانوادگي و نيز اثبات آن ها در جهت پذيرش امري لازم و ضروري است. نوشته حاضر باهدف توسعه اي و جمع آوري اطلاعات به شيوه ي كتابخانه اي و با استناد به متون فقهي تعيين موارد معروف در خانواده در صدد پاسخگويي به سوال اصل كرامت و معاشرت در روابط خانوادگي در فقه چگونه است؟ برآمده است. كليد واژها: اصل كرامت، معاشرت، عدالت، روابط خانوادگي، فقه