پایگاه معاونت پژوهش حوزه های علمیه خواهران سراسر کشور

خلود يكي از مباحث مهم در قرآن كريم است كه در آيات مختلفي از آن نام برده شده است. خداوند وعده‌ي خلود در بهشت را مختص مومنين دانسته است و خلود در جهنم را به كافران و مشركين داده است. اما برخي از مفسران خلود در جهنم را با رحمت خداوند سازگار نمي دانند و همواره اين مسئله مورد بحث ميان مفسران قرآني است. به همين دليل هدف از تدوين اين پايان نامه كه به روش توصيفي- تحليلي و با ابزار كتابخانه‌اي- اسنادي نوشته شده است، شناخت مسئله‌ي خلود در بهشت و جهنم و بررسي تطبيقي آن از ديدگاه تفسير الميزان و تفسير الكبير است. يافته‌ها حاكي از آن است كه علامه طباطبايي در معناي خلود با استناد به آيات 107 و 108 سوره ي هود، خلود را بقا و جاودانگي دانسته است. اما فخر رازي خلود را با استناد به آيه ي 25 سوره ي بقره طول مكث بدون ابديت دانسته است. علامه دلايل عقلي و قرآني و روايي را بر خلود مورد واكاوي قرار داده است، اما دلايل فخر رازي تنها با استناد به آيات و نظرات اشاعره است. عوامل خلود از ديدگاه علامه بر شرك ورزيدن به خدا، كفر و نفاق، ارتداد، تكذيب آيات الهي، شقاوت است اما از نظر فخررازي عوامل خلود شامل كفر، شرك، غوطه ور شدن در خطا، تاثير نداشتن استغفار منافقان، دلايل خلود در جهنم گفته است. از نظر فخررازي رحمت الهي و گفتن لا اله الا الله سبب خواهد شد كه كفار و مشركين از خلود در جهنم رهايي يابند. از نظر علامه مخلدين در بهشت و جهنم مي باشند اما از نظر فخررازي، مخلدين اصحال السعير، اصحاب الجنه و اصحاب النار مي باشند. در ادامه نيز اشتراكات و تمايز خلود در تفسير الميزان و تفسير الكبير مورد واكاوي قرار داده شد.