پایگاه معاونت پژوهش حوزه های علمیه خواهران سراسر کشور

جريان روشنفكري‌ديني يكي‌از جريان‌هاي تأثيرگذار درتفاسيرمعاصرمحسوب‌ مي‌شود كه طرفداران آن با عنوان روشنفكران‌‌ و تجددگرايان، تحت تأثير پيشرفت علوم در عصرجديد قرارگرفته و تلاش‌كردند با تفكرات ‌علمي، اجتماعي و با نگرشي انتقادي، بين دين و مدرنيته هماهنگي ايجاد كنند كه دراين جريان دچارالتقاط‌ شدند. ظهورموج ‌اصلاح‌گري‌‌ درهمه عرصه-هاي اجتماعي بارويكرد‌هاي مختلف باعث‌گرديد التقاط در انديشه ديني وارد حوزه تفاسير معاصر شود و جريان التقاطي در تفسير قرآن كريم را رقم بزند. از آن جايي كه در جريان روشنفكري التقاطي در تفاسير معاصر شاهد بروز آسيب‌هاي جدي در فهم قرآن كريم هستيم كه فهم مراد الهي را با چالش‌هايي روبرو مي‌سازد و به انحرافات تفسيري منجر مي‌شود، اين پژوهش در صدد است با هدف برشماري اين آسيب‌ها به روش تحليلي و توصيفي به پاسخ اين پرسش بپردازد كه جريان روشنفكري التقاطي شيعه در تفاسير چه آسيب‌هايي را در حوزه مباني، روشي و غايي ايجاد كرده است؟ نتايج اين پژوهش حاكي از اين است كه اولا؛ در راستاي مباني با عدم انتخاب صحيح پيش‌فرض‌هاي بنيادين فهم قرآن؛ التقاط در سه حوزه زبان قرآن، روايات و عقل وارد شده و كلام خدا را به كلام سمبوليك وتجربه بشري تنزل داده تا جامعيت‌قرآن و حجيت ظواهرآن را به چالش بكشد و مقدمات تحريف معنوي را فراهم‌سازد. ثانيا؛ به لحاظ روشي روشنفكران با بكارگيري علم‌زدگي افراطي؛ بي‌توجهي به تحكيم روابط سياقي به سنّت معتبرو اصول عقلايي با حذف سنّت رسول و اهل‌بيت عليهم‌السلام مسيرخطا را در تفسير آيات پيموده و به اثبات مباني اثبات نشده اقدام نمودند. ثالثا؛ در راستاي آسيب‌هاي غايي با گسست از ايمان‌ديني، جدايي از عالمان دين و با بكارگيري تطبيق به جاي تفسير در مسلم‌گرفتن نظريات علمي از مسيردرست به بيراهه رفته و در بسياري از موارد دچار تفسير به‌ رأي گرديده و تا زير سوال بردن رسول خدا، دين و احكام الهي گام نهادند.